ایران سلیمانی ملایوسف - دانشیار فقه و حقوق اسلامی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل، اردبیل، ایران
عظیم کاظمی - دانشجوی مقطع دکترای تخصصی جزا و جرمشناسی، گروه حقوق واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل، ایران.
مجید بشیری فسقندیس - دانشجوی مقطع دکترای تخصصی جزا و جرمشناسی، گروه حقوق واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل، ایران.

شارع مقدس با برتری دادن جنبه حق الناسی بر حق اللهی مجازات قصاص را برای حفظ حیات جامعه و تسکین آلام بازماندگان وضع نموده است. مقتضای عدالت رعایت حقوق انسانی جانی و عدالت در تحمیل مجازات بر او نیز هست. وجوه افتراق نهاد قصاص در مذاهب تشیع و تسنن در فروع آن می باشد. تاثیر رابطه ابویت در منع قصاص، حرمت خون بیگناه، عقل و بلوغ جانی در زمان ارتکاب جنایت، از موارد انطباق نهاد قصاص در این مذاهب بوده ضمن آن که برادران اهل تسنن برخلاف پیروان مذهب تشیع معتقد به برابری جانی و مجنی علیه در حریت، بندگی و جنسیت نبوده و در خصوص تساوی در دین نیز این ممنوعیت را صرفا درقبال کافر مستامن و حربی قائلند. اعتقاد شیعه به برابری در دین ریشه در قابلیت ارتقای جایگاه معنوی روح در پرتو ایمان بر اسلام داشته به همان دلیل هبوط از ارزشهای انسانی و الهی مهدورالدم بودن او را به دنبال دارد. لیکن بحث از نقش حریت و بندگی در عصر مترقی و متنفر از برده داری امری زاید و لازم الحذف می نماید. تقریب مذاهب سبب اتخاذ راهکاری یکسان در مبحث قصاص و پاسداشت خون بی گناهان خواهد بود و البته "فقه پویا" ، "انعطاف پذیر" و "قابل انطباق با واقعیات ملموس جامعه" گم شده ایست که جای خالی آن در این مهم، چشم گیر است.

قصاص ، جانی، مجنی علیه، شیعه ، سنی