محبوبه سردار - گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی. دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.
محمدعلی بهدانی - گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی. دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.
سید وحید اسلامی - گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی. دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.
غلامرضا زمانی - گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی. دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.

تنش شوری، یکی از مهم ترین تنش­های غیر زیستی تهدیدکننده تولید پنبه در مناطق خشک و نیمه­خشک کشور و جهان می­باشد که با کاربرد مناسب مواد آلی می­توان از تبعات آن کاست. به­همین منظور، آزمایشی به­صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه­ای واقع در شهرستان بشرویه در سال ۱۳۹۸ انجام شد. سطوح مختلف شوری آب آبیاری در سه سطح (۵/۲، ۵/۵ و ۵/۸ دسی زیمنس بر متر) به­عنوان فاکتور اصلی و دو تیمار کود دامی در دو سطح (صفر و ۲۰ تن در هکتار) و اسید هیومیک در دو سطح (صفر و ۲۰۰ گرم برای ۱۰۰ کیلوگرم بذر به صورت بذرمال) به عنوان فاکتورهای فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. با توجه به نتایج، اثرات اصلی تنش شوری، کود دامی و اسید هیومیک بر محتوای نسبی آب، نشت الکترولیت و پایداری غشا، کلروفیل­ها و پرولین معنی­دار شد. با افزایش سطح شوری، میزان پرولین، نشت الکترولیت غشا و کارتنوئید افزایش و محتوای کلروفیل a و b، محتوای نسبی آب و پایداری غشا کاهش یافت. کاربرد کود دامی و اسید هیومیک موجب افزایش محتوای نسبی آب، پایداری غشا و میزان کلروفیل در شرایط تنش شد که نشان­گر اثر تعدیلی این کودها در کاهش اثرات نامطلوب تنش شوری است. بنابراین، لستفاده از اسید هیومیک و کود دامی می­توانند جهت تعدیل اثرات نامطلوب تنش شوری بر گیاه پنبه در اقلیم­های گرم و خشک مورد استفاده قرار گیرند.

پرولین, کلروفیل, محتوای نسبی آب, نشت الکترولیت غشا