شهره حسن پور - دانشیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
مریم آهنکوب - استادیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

سیستم پورفیری مس-مولیبدن پورفیری هفت­چشمه در زون ماگمایی ارسباران و در زون ساختاری البرز-آذربایجان در شمال غرب ایران قرار گرفته است. از آنجایی که کانه زایی در این سیستم پورفیری، عمدتا در استوک­های گابرودیوریت و گرانودیوریت پورفیری رخ داده است، از ترکیبات شیمیایی کانی های تشکیل دهنده این دو استوک پورفیری برای شناسایی فرآیندهای ماگمایی و کانی سازی گرمابی در تشکیل آنها استفاده شده است. دماهای اشباع محاسبه شده برای تمام آپاتیت ها (ماگمایی و گرمابی) محدوده ای از دماهای ۸۳۰ تا ۸۷۷ درجه سانتی گراد و فشارهای ۰.۱۱ تا ۰.۹۶ کیلوبار را نشان می دهد که مربوط به اعماق ۴ تا ۱۰ کیلومتری و با محتوای  H۲Omelt (۳< wt.%) است و نشان دهنده منشا آنها از یک ماگمای کالک آلکالن آبدار عمیق است. همچنین نتایج آپاتیت­های تجزیه شده از ماگماهای کانه­دار نشان می­دهد که در شرایط اکسیدان بوسیله یک ماگمای نوع I و با ƒO۲ نسبتا بالا تشکیل شده­اند.بررسی روند تغییرات عناصر فرار نشان داده است که خروج مایع اولیه احتمالا در دماهای ~ ۷۱۲ تا ۸۴۲ درجه سانتیگراد و تحت تاثیر ماگمای مافیک آبدار و اکسیدان که از قسمت­های عمیق­تر یک مخزن ماگمایی منشا گرفته، رخ داده است. تبلور تفریقی آپاتیت­ها ممکن است در طیف وسیعی از اختلاط ماگمایی گابرودیوریتی و گرانودیوریتی در یک اتاقک ماگمایی رخ داده باشد.

آپاتیت, الکترون مایکروپروپ, هفت چشمه, سامانه پورفیری مس- مولیبدن, ایران