رحمن نورعلیزاد - گروه علوم تربیتی، واحد دزفول، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول، ایران
معصومه طالبی - گروه علوم تربیتی، واحد دزفول، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول، ایران

پژوهش حاضر باهدف تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه های چهارم و پنجم مقطع ابتدایی بر اساس مولفه های زیست محیطی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل دو کتاب مطالعات پایه چهارم و پنجم ابتدایی است به دلیل محدود بودن جامعه آماری از نمونه گیری صرف نظر کرده و کل محتوای دو کتاب بررسی شده است. این پژوهش به روش تحلیل محتوای کمی انجام شده و روایی آن به طور صوری حاصل شده است واحد تحلیل جمله و تصویر و واحد شمارش فراوانی است. نتایج حاکی از آن است که از حیث میزان توجه در این کتاب ها به موضوع خاک با فراوانی ۲۲ مورد (با اولویت تخریب عرصه های طبیعی، کوه، جنگل و مراتع و نابودی گونه های نادر و منحصربه فرد)، آب ۴۳ مورد (با اولویت صرفه جویی)، صوت ۱۳ مورد (با اولویت سروصدای ناشی از وسایل منزل، وسایل صوتی و تصویری، تلویزیون، رادیو ... و صنعتی شدن و استفاده نامناسب از دستگاه های صنعتی)، هوا ۱۶ مورد (با اولویت استفاده از وسایل نقلیه شخصی بجای عمومی) و از حیث «نوع توجه»، به «حفظ و نگهداری» با ۱۷ مورد از ۴۷ مورد) بیش از« شناخت و آگاهی» و «رشد و ارتقاء» پرداخته شده است؛ همچنین نوع توزیع مولفه های زیست محیطی در این دوپایه، فاقد تعادل است. اکنون به اتکای تاکید اسناد تحولی آموزش وپرورش و وجود بحران محیط زیست، پیشنهاد می گردد نوع و میزان توجه به مولفه های محیط زیست در کتاب های کنونی موردبازنگری قرار گیرد.

تحلیل محتوا، محیط زیست، دوره ابتدایی، مطالعات اجتماعی