خدیجه بختیاری - دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
نیر طهوری - استادیار گروه تخصصی هنر، دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران

هدف این مقاله، مطالعه تطبیقی دو نگاره از نسخه های مصور شاهنامه های بایسنقری و طهماسبی با تاکید بر رویکرد زیبایی شناسیکتاب آرایی در دوره های تیموری و صفوی است. پژوهش پیش رو کیفی، از نوع مطالعه تطبیقی و به شیوه تجزیه و تحلیل جرجبردی است . جمع آوری داده ها اسنادی و از چهار مرحله توصیف ، تفسیر، همجواری و مقایسه تشکیل شده است. انتخاب دونگاره با هدف آشناسازی و توجه مخاطبین به گنجینه های فرهنگ تصویری و نیز سبک ها و شیوه های هنری متفاوت در دو دورهتاریخی در هنر نقاشی ایران است. نتایج و یافته های حاصل از توصیف ، تفسیر، در کنار هم قرار دادن نگاره ها(همجواری) و مقایسهو نهایتا تحلیل هنری آنها از منظر مطالعات تطبیقی، نشان دهنده دو شیوه روایت بصری داستان سیاوش به جهت زیباییشناسی و هنری است. در نگاره قتل سیاوش در شاهنامه طهماسبی رنگ ها تنوع بیشتری داشته و حاضران این صحنه غمبار در دوگروه عاملان و نظاره کنندگان هستند، درحالیکه همین داستان در نگاره ای که درکارگاه هنری تیموری مصور شده است ؛ با صحنه ایخشن، آسمانی به تیرگی شب و حضور سربازان مواجه هستیم. این پژوهش با تحلیل زیبایی شناسی عناصر بصری در نگاره هایمنتخب از دو نسخه مصصور شاهنامه، به ارزش های تاریخی و فرهنگ غنی نقاشی ایرانی می پردازد که تفاوت های فرهنگی ورویکردهای هنری در دو دوره تیموری و صفوی سبب خلق دو نگاره ای شده اند که اگرچه یک داستان را روایت می کنند، اما بهلحاظ زیبایی شناسی دو اثر هنری متمایز محسوب می شوند.

مطالعه تطبیقی، زیبایی شناسی، نگاره مرگ سیاوش ، شاهنامه بایسنقری و طهماسبی