رضا عبدی - کارشناسی، علوم تربیتی، آموزش و پرورش بشرویه

هدف پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتاب علوم تجربی پایه چهارم دوره متوسطه اول چاپ ۱۴۰۲ است . جامعه آماری این پژوهش تمامی کتب دوره ابتدایی بوده و برای نمونه کتاب علوم تجربی پایه چهارم انتخاب شده است . از روش تکنیکی تحلیل محتوا (روش ویلیام رومی ) در این پژوهش استفاده شده است . نتایج حاصل از تحلیل متن کتاب نشان داد با توجه به عدد(۳۶۵.۰) که ازمحاسبه شاخص درگیری یادگیرنده متن کتاب به دست آمده؛ این عدد در محدوده بین (۵.۱ - ۴.۰) نیست و درچنین محتوایی ، فراگیران به توانایی های تفکر، مشاهده و تحلیل گری ، دقت ، پویایی و انگیزه یادگیری دست نمی یابند و قدرت پژوهندگی و حل مساله را کسب نخواهند کرد. از سویی نتایج حاصل از شکل ها و منحنی ها با توجه به عدد(۰۸۷.۱) که از محاسبه شاخص درگیری یادگیرنده در متن کتاب به دست آمده است ، بیان می کند این عدد بیشتر از (۴.۰) بوده و بنابراین کتاب توانایی فکرکردن را در فراگیران افزایش می دهد. همچنین نتایج حاصل از فعالیت های پیشنهادی کتاب با توجه به عدد(۱.۱) که از محاسبه شاخص درگیری یادگیرنده درفعالیت های پیشنهادی کتاب به دست آمده و از (۵.۱) کمتر است ؛ بیانگر این است که فعالیت های کتاب توانایی فکر کردن در فراگیران را افزایش می دهد و دانش آموزان را با فعالیت های مناسب درگیر می کند و از دانش آموزان انتظار ندارد به طور مرتب و مداوم به تجزیه و تحلیل بپردازند بدون آنکه اطلاعات کافی به فراگیر داده باشد یا به شرایط فراگیر توجهی کرده باشد. از طرفی نتایج حاصل از پرسش های متن کتاب با توجه به عدد (۹۴۷.۰) که از محاسبه شاخص درگیری یادگیرنده، درپرسش های متن کتاب به دست آمده؛ در محدوده بین (۵.۱ - ۴.۰) قرار دارد، بنابراین در چنین محتوایی ، فراگیران به توانایی های تفکر، مشاهده وتحلیل گری ، دقت ، پویایی وانگیزه یادگیری دست می یابند وقدرت پژوهندگی وحل مساله را کسب خواهندکرد. با توجه به نتایج ، پژوهشگر چهار مولفه از مراحل تحلیل محتوای ویلیام رومی را مورد بررسی قرار داده و مشخص است ۳/۴ محتوای کتاب شامل (شکل ها، فعالیت ها و پرسش های متن ) فعال بوده و ۱/۴ محتوای کتاب (متن کتاب) غیرفعال است .

تحلیل محتوا، کتاب علوم تجربی ، روش ویلیام رومی ، پایه چهارم