عسکر دولتی - اداره منابع طبیعی شهرستان ماسال

جنگل های هیرکانی را می توان یکی از مهم ترین مناطق درگیر با معضل دام در کشور دانست . حضور دام در جنگل های خزری موجب چریده شدن تجدید حیات، از بین رفتن پوشش علفی ، به هم خوردن وضعیت طبیعی لاشبرگ، کوبیده شدن خاک و مستعد شدن خاک جنگل به فرسایش شده است که هر کدام از این آسیب ها در طولانی مدت می تواند بقای این جنگل ها را با مخاطره روبرو سازد. مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش دامپروری سنتی در تخریب جنگل های سری ۵ حوضه شاندرمن استان گیلان به انجام رسید. روش مطالعه حاضر به صورت جمع آوری اطلاعات میدانی با استفاده از پرسشنامه بود. به این منظور تعداد ۳۰ پرسشنامه بین دامداران و تعداد ۳۰ پرسشنامه بین متخصصین و کارمندان منابع طبیعی توزیع شد. در پرسش نامه های دامداران، اطلاعات شخصی از جمله سن ، تحصیلات، تعداد افراد خانوار و همچنین اطلاعات مربوط به تعداد و نوع دام، نحوه چرا دام، میزان و نوع مصرف چوب،سطوح زمین کشاورزی و نهایتا نظر دامداران راجع به خروج دام از جنگل مورد پرسش قرار گرفت و ثبت شد. در پرسشنامه های مربوط به کارشناسان نیز اطلاعات شخصی مانند سطح تحصیلات و نوع استخدام و همچنین سوالاتی به منظور اولویت بندی اثرات تخریبی نوع، تعداد و نحوه چرا دام بر جنگل های منطقه مطالعه پرسیده شد و در فرمهای مربوطه ثبت گردید. در این مطالعه نتایج به دست آمده با استفاده از استدلال و استنتاج و نیز استفاده از آزمونهایی چون کروسکال والیس ، کای اسکوئر و AHP در فضای نرم افزارهای Spss و Expert Choice تجزیه و تحلیل و عوامل موثر بر تخریب جنگل های منطقه طبقه بندی شد. نتایج این مطالعه نشان داد که بر اساس اظهارات دامداران و نظر کارشناسان، در بین دامهای منطقه ، گوسفند و تعداد بالای آن نسبت به پروانه چرا عامل اصلی تخریب جنگل توسط دامداران می باشد که بعد از آن گاو و گوساله و بز بیشترین اثرات تخریبی را بر جنگل های منطقه دارند. علاوهبر این نوع چرا و نوع دام از نظر اثرگذاری بر جنگل ها هم تراز برآورد شد. از نظر میزان گسترش کشاورزی توسط دامداران و اثرات منفی آن بر جنگل با توجه به سطوح محدود زمین های کشاورزی دامداران و ادعای عدم تبدیل اراضی طبیعی به کشاورزی توسط دامداران می توان گفت که دامداران در این زمینه اثر معنی داری بر تخریب جنگل نداشته اند. همچنین بررسی میزان مصرف چوب دامداران نشان داد که این دامداران با مصرف بالای چوب به ویژه چوب هیزمی نقش موثری بر تخریب جنگل داشته و با سوخت رسانی به دامداران می توان از اثرات منفی حضور دامداران در جنگل بر تخریب جنگل کاست . نهایتا دامداران اعلام نمودند که نسبت به طرح خروج دام از جنگل خوشبین نبوده و از آن استقبال نخواهند نمود. دلیل این نظر عدم اطمینان به تامین نیازهای معیشتی و اشتغال آنان پس از خروج از جنگل گزارش شده است .

تحلیل سلسله مراتبی، تخریب جنگل، ، جنگلهای هیرکانی، دامپروری.