درنا موسی الرضایی کفاش - کارشناسی ارشد، مهندسی شیمی، دانشگاه فردوسی مشهد، استان خراسان رضوی
محمدتقی حامدموسویان - استاد، گروه آموزشی مهندسی شیمی دانشکده مهندسی، دانشگاه فردوسی مشهد، استان خراسان رضوی

تولید انبوه محصولات آبزی و مصرف آنها منجر به افزایش محصولات جانبی و زباله های غذایی شده است. در حال حاضر میزان پسماند فرآوردههای صیدی حدود ۲۰ - ۸۰% از کل فرآوردهها تخمین زده شده است. محصولات دریایی به دلیل داشتن محتوای بالای پروتئین با ارزش (% (۱۰ - ۲۵، ترکیبات غنی از لیپید (% (۱۷ - ۳۵ و عدم محدودیتهای مذهبی و انتقال بیماری، گزینه ی بسیار مناسبی برای استخراج کلاژن میباشند. در این مقاله امکان استفاده از پوست ماهی قزلآلا به عنوان منبع استخراج کلاژن به وسیله روش اسیدی بررسی گردیده است. همچنین، تاثیر غلظتهای مختلف ۰.۵، ۰.۷۵ و۱ مولار بر روی کیفیت کلاژن و بازدهی استخراج آن مورد بررسی قرار گرفت. آنالیز اولیه پوست ماهی قزل آلا بیانگر پتانسیل بالای این منبع غنی از پروتئین (۳۲.۳۱%) برای استخراج کلاژن بود. باتوجه به نتایج، بازده استخراج کلاژن بین ۱۰.۲ تا ۱۵.۴ درصد بر اساس غلظت اسید محاسبه گردید. همچنین میزان هیدروکسی پرولین که یکی از معیارهای اصلی تشخیص کلاژن میباشد، در همگی نمونهها مقدار قابل توجهی (بالای (۶۰μg/mg بهدست آمد. ازطرفی، برای بررسی بیشتر کیفیت کلاژن استخراج شده از روش FTIR استفاده گردید. نتایج بدست آمده در همه نمونهها بیانگر حفظ ساختار سهگانه کلاژن و تمامی گروههای عاملی آن بودند. به طورکلی میتوان عواملی همچون نوع استخراج، غلظت حلال، زیستگاه ماهی، سن و فصل صید ماهی را از عوامل موثر بر کیفیت و مقدار کلاژن حاصله دانست. در پایان با ارزیابی کلیه فاکتورهای متغیر در این آزمایش، پوست ماهی قزلآلا را میتوان به عنوان منبع مناسب برای بهدست آوردن کلاژن دانست. همچنین افزایش غلظت حلال استیک اسید تاثیر مستقیم بر بازده و کیفیت کلاژن حاصله داشت.

استخراج کلاژن، ماهی قزل آلا، پوست ماهی، اسیدی، آلتراسونیک