زهرا سیدطباطبائی - دانشجوی کارشناسی ارشد نوآوری و کارآفرینی کشاورزی، بخش ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاهشیراز
مهسا فاطمی - دانشیار بخش ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

برنامه های ترویج کشاورزی، یکی از مجاری اصلی رسیدگی به فقر روستایی و ناامنی غذایی بوده است ، به این دلیل که ابزار انتقال فناوری، حمایت از آموزش بزرگسالان روستایی ، کمک به بهرهبرداران در حل مشکلات و مشارکت فعال آن در نظام دانش و اطلاعات کشاورزی را دارد. یکی از بهترین روشهای توسعه اشتغال و افزایش درآمد خانوارهای روستایی ، گسترش فعالیت های جدید کشاورزی متناسب با نیاز بازار و اقلیم هر منطقه دارد. لذا، هدف از مطالعه کیفی حاضر، شناسایی و تحلیل عوامل بیرونی و درونی و پتانسیل های استان هرمزگان در تولید محصول انبه و طراحی استراتژیهای کارآفرینانه برای توسعه کشت این محصول در هرمزگان است . در این پژوهش ، از روش مطالعه موردی و تکنیک SWOT استفاده شد و اطلاعات لازم نیز از طریق مصاحبه های عمیقی با پژوهشگران، کارشناسان باغبانی و انبه کاران پیشروی این استان به دست آمد. طبق یافته های مدل سوات، آب و هوای مساعد و شرایط اقلیمی مناسب ، اراضی مستعد برای کشت و تولید انبه و فرآوری محصول به گونه های مختلف اعم از کمپوت یا کنسرو، نکتار، آبمیوه، مربا، سس ، ترشی و غیره از پراهمیت ترین نقاط قوت و عدم بسته بندی مناسب و برندسازی محصول، نبود بازار فروش مناسب و قیمت بالای محصول در ایران و ناشناخته بودن شرایط پرورش انبه برای بسیاری از کشاورزان از مهم ترین نقاط ضعف بود. همچنین ، امکان همکاری با کارخانه های تولید موادغذایی و عرضه محصول به شکل های مختلف ، دسترسی به فروشگاه آنلاین و ارتباط با سازمانهای مختلف مانند جهاد کشاورزی از فرصت های مهم بود و از سوی دیگر، تحریم های بین المللی ، نبود ماشین برداشت و موفقیت رقبای خارجی در تولید از تهدیدهایی بود که انبه کاران استان هرمزگان با آن مواجه بودهاند. از این رو، ماتریس استراتژیهای چهارگانه ترسیم شد تا راهبردهایی برای بهبود عملکرد انبه کاران استان هرمزگان و ترغیب کشاورزان به کشت این محصول سودآور ارائه شود. راهبرد تهاجمی "تدوین برنامههای ترویجی-آموزشی منسجم و مستمر در مورد نحوه کاشت، داشت، برداشت و بازرایابی انبه توسط مروجین و متخصصین باغبانی با همکاری جهاد کشاورزی" در اولویت برنامه ریزی قرار گرفت و برنامه عملیاتی متناسب با آن ارائه گردید.

ترویج کشاورزی، توسعه پایدار، انبه، مدل سوات، برنامهریزی استراتژیک