محمدرضا توکلی - دکتری ژئودینامیک مشغول خدمت در دانشگاه امام علی (ع)
حسین امیری خامکانی - عضو هیات علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان
علیرضا بهرامپور - عضوهیات علمی دانشگاه صنعتی شریف

در این پژوهش سعی بر این است نحوه ی افزایش تنش تکتونیکی در گسل فعال شمال البرز بعد از هر زلزله تخمین زده شود و بر این اساس همچنین بتوان حدود تنش کنونی در گسل را تخمین زد. این گسل در منطقه شمال کوه های البرز با طول حدود ۴۰۰ کیلومتر از گسل های فعال با زلزله های مهیب در استان مازندران (ایران) در مختصات طولی ۵۴.۲۵-۵۰ و عرضی ۳۷.۱۵- ۳۶ می باشد. اطلاعات جمع آوری شده از سال ۱۹۰۰ تا می ۲۰۲۴ بیانگر این است که ۱۱ زلزله در این مدت با بزرگی ۵ و بیشتر در این مختصات رخ داده است. میانگین زمانی تقریبی هر رخداد و نیز شیب گسل و عمق کانونی مربوط به هر زلزله محاسبه شده است. با استفاده از دوایر موهر تنش اصلی ((σ(۱)، فشار مایع، تنش برشی و نرمال و تنش کولمب اولیه و نهایی برای هر یک از زلزله ها قابل محاسبه می باشد. طی ساز و کاری قابل اطمینان تنش هایی که به صورت تدریجی از زمان اخرین زلزله تجمیع یافته محاسبه می شود و با توجه به تنش کولمب اولیه و نهایی و اختلاف زمان میانگین، روند افزایش تنش نسبت به زمان به صورت رابطه خطی چندجمله ای برازش شده است که نمودار این روند افزایشی رسم شده است. این نمودار تطابق خوبی با نمودار تئوری گسیختگی کولمب دارد. با توجه به این نمودار و زمان سپری شده از آخرین زلزله می توان وضعیت تقریبی فعلی تنش در گسل و حتی محدوده زمانی خطر آفرینی آنرا تخمین زد.

گسل شمال البرز، تنش کولمب، خطر پذیری زلزله، الگوی تنش