محجوب کامیاب - کارشناسی ارشد نقاشی ایرانی، دانشگاه شاهد، ایران، تهران
زینب کریمی بابااحمدی - دانشجوی دکتری تخصصی رشته ی تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی، دانشگاه الزهرا، ایران، تهران

نگاره هایی با مضمون سوگ و سوگواری، سوگ نگاره گفته می شود. این مقاله خوانش سوگ نگاره های شاهنامه دموترا براساس تحلیل ساختاری سوگ و آیین سوگواری پیگیری می کند. داده ها در این پژوهش توصیفی-تحلیلی، از طریقاستناد به منابع کتابخانه ای، درگاه های اینترنتی و مراجعه به موزه ها به گردآوری داده ها پرداخته است جمع آوری شدهاست. سوالات این پژوهش عبارتند از: ۱ . رابطه میان مفهوم سوگ، آیین و مناسک سوگواری در بافت اجتماعی و تجلیآن در نگاره های شاهنامه دموت چگونه است؟ ۲. آداب و رسوم در مواجهه با سوگ و سوگواری به چه صورتی در نسخهشاهنامه دموت منعکس شده است؟ نتایج حاکی از آن است که این گروه از نقاشی های ایرانی با نمایش تالمات روحیبازماندگان سنت سوگواری را نمایش می گذارد. سوگ نگاره ها علاوه بر نمایش تابوت متوفی، البسه متوفی واکنش هایانسانی به سوگ، شیون، روی خستن و گریبان دریدن، کارکردهای اعتراضی برای ارتقاء فرهنگی و رفتارهای افراطی مغایربا شئونات اجتماعی، نیز دارند. سوگ نگاره ها با انتقال مفهوم اندوه سوگواران به بینندگان و تخلیه تنش های روحیبازماندگان برای بازگشت به زندگی معمولی، جنبه ای نمادین از مرگ را نمایش می دهند که به واسطه تقابل های مطرحشده در آن قوانینی داراست که نشانه های تصویری سوگواری را به ساز و کاری برای تولید معنا تبدیل کند.

تحلیل ساختاری، سوگ، آیین سوگواری، نقاشی ایرانی، سوگ نگاره، شاهنامه دموت