میثم اکبری عسکرانی - دانشجوی کارشناسی آموزش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان اصفهان (پردیس شهید باهنر)
علی اکبر بهرامی قلعه سفیدی - دانشجوی کارشناسی آموزش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان اصفهان (پردیس شهید باهنر)

وجود صناعات و اسلوب های ادبیاتی در قرآن کریم و نقش آن در قلمروهای ادبیات فارسی بر کسی پوشیده نیست؛نمونه های مختلفی از این تاثیرپذیری را در آثار شاعران دوره های مختلف زبان فارسی میتوان دید که هرکدام بر اسا سمقتضای حال و نیاز کلام از این اسلوب ها استفاده کرده اند. در این بی ن، آرایه تهکم نیز نمونه ای از این شگردهای قرآنیاست که شاعرانی مانند: حافظ، سلمان ساوجی، خواجوی کرمانی، سعدی و... به آن پرداخته اند و به پیروی از اسلوب ادبیقرآن سعی به ریشخند و استهزا ء بدکاران و ریاکاران کرده اند. در میان شاعران برجسته زبان فارسی، خواجه شیراز بیش ازدیگران به آرایه تهکم اهمیت داده و از آن بهره برده است. از آنجایی که حافظ به تاثیرپذیری از قرآن در همه ابعاد مشهوراست، به کارگیری آرایه تهکم در کلام او دارای اغراض های مختلفی برای بیان کلام است و توانسته از این شگرد درحالت های متفاوت استفاده کند. در این پژوهش با بررسی انواع تهکم و شرح نمونه های متعددی از سه شاعر ذکر شده درراستای شخصیت های تهکم پذیر، به بیان تاثیر این شگرد در طنز کلامی و نقد می پردازیم

تهکم قرآن، حافظ، سلمان ساوجی، خواجوی کرمانی