آزیتا زمانی - دانشکده ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات،تهران، ایران
زهرا بردباری - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن
جواد یعقوبی درابی - گروه زبان و ادبیات انگلیسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

جستار حاضر به بررسی نظریه های استیون گرینبلت در باب بداهه پردازی قدرت و جباریت در پرتو نظریه آشوب از دیدگاه کاترین هیلز و گوردون سلیتاگ در نمایشنامه ریچارد سوم اثر ویلیام شکسپیر می پردازد تا شبکه پیچیده سلطه روانشناختی بر ذهن انسان را بر اساس همدلی از طریق سازوکارهای جا به جایی و جذب در ساختار نظم نمادین با افزایش یا کنترل آشوب مورد مطالعه قرار دهد. در نمایشنامه ریچارد سوم، فراز و نشیب جباران، زیرساختهای گسترش جباریت و چگونگی بهره برداری جباران به ویژه ریچارد سوم از بداهه پردازی قدرت برای کنترل دیگران در پیاده سازی نقشه های عمدتا ماکیاولیستی واکاوی می شوند. ریچارد سوم نظم طبیعی تسلسل وجود را برهم می زند و در آشوب حاصله به کمک بداهه پردازی قدرت بر تخت سلطنت می نشیند. برای رسیدن به نظم ثانویه پایدار به جباریت روی می آورد که کارساز نمی افتد و در هزارتوی تاریک خویش گرفتار می آید.

بداهه پردازی در قدرت, جا به جایی, جبار, جذب, نظریه آشوب, همدلی