محمد نجف نژادسماکوش - کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی ، دانشگاه مازندران (بابلسر)

داوری در فقه اسلام به استناد منابع فقهی (قرآن ، سنت ، اجماع ، عقل ) تحت عنوان حکمیت مطرح شده است . درقانون گذاری ایران ، با الهام از فقه امامیه و عامه ، به داوری در دعاوی اهمیت ویژه ای داده می شود و با تصویب مقررات ، ارجاع به داوری را ضروری می داند. طبق قانون ، تمام افراد حق دارند که با توافق یکدیگر، اختلافات خود را از طریق داوری یا حکم یک یا چند نفر حل و فصل کنند و این مسئله که اختلاف آن ها در دادگاه مطرح شده یا نشده باشد یا در چه مرحله ای قرار دارد، تفاوتی نمی کند و یکی از مزایای آن ، سادگی و کم هزینه بودن آن است . با توجه به تعریف فقها از قاضی تحکیم و تعریف داوری توسط حقوقدانان و قانون داوری بین المللی می توان گفت ، مفهوم داوری در نظام حقوقی کنونی منطبق بر مفهوم قاضی تحکیم در فقه است . مسائل داوری در تعیین داوران و قوانین حاکم بر آن و شرایط آرای صادر شده از داوری که برای طرفین ایجاد الزام در اجرا آن را قطعی می کند، بر اساس اصول حقوقی اسلام و با توجه به سیره عملی پیامبر و ائمه (ع ) می تواند بسیاری از ابهامات موجود در این زمینه را برطرف نماید. اما با وجود تمام مزایایی که داوری دارد، این نهاد تا کنون به شکل شایسته و بایسته موردتوجه قرار نگرفته است و جا دارد فضای مناسب برای گسترش فرهنگ استفاده از این نهاد در جامعه توسط افراد مرتبط فراهم شود.

فقه ، حکمیت ، داوری، اختلاف ، قاضی تحکیم .