الهام حسینی - دانشجوی کارشناسی ارشد عکاسی، موسسه آموزش عالی اقبال لاهوری، مشهد، ایران.
پژمان دادخواه - استادیار موسسه آموزش عالی اقبال لاهوری، مشهد، ایران

مجموعه آرامگاهی شیخ احمد جام، در زمره آثار فاخر معماری ایرانی در طول زمان یکی از کانون های عمده عرفان و تصوف در شرق ایران و سرزمین خراسان بوده است . این اهمیت در طول زمان مرهون الهام بخشی شیخ جام و بازماندگانش بوده که نقش مهمی در رونق بناهای آن به ویژه در قرن ۸ هجری/ سده ۱۴ و مقارن با حاکمان ایلخانی داشته اند. با وجود جایگاه تاریخی ، تاکنون بسیاری از ویژگی های معمارانه در این مجموعه ، در ارتباط با بزرگان عرفان ناشناخته و مغفول مانده است . از جمله این ابنیه در مزار شیخ احمد جام، مسجد جامع قدیم یا مسجد عتیق از آثار معماری قرن هشتم هجری است که بنابر متون بانی آن »خواجه رضی الدین « بوده؛ اما تاکنون بررسی های کافی در زمینه شناخت تاریخی ، گونه شناسی معماری و مطالعات جامع روی این بنا صورت نگرفته است . تحلیل جامعی نیز در زمینه عکاسی از این بنا به طور کامل صورت نگرفته است که در این مقاله نقد و تحلیل آن مورد بررسی قرار گرفت . هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی الگوهای معماری و مطالعه آرایه های آن و تحلیل جامع از نگاه عکاسانه به بنا، با بهره گیری از اسناد و شواهد قبل و بعد از مرمت و بازسازی عناصر، از دیدگاه باستان شناسی و عکاسی ، برای شناخت الگوهای ساختاری این بنا موثر بوده است .

عکاسی، بنای شیخ احمد جامی، رویکرد معماری، نگاه عکاسانه