حسن حسینی یار - دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی از دانشگاه فردوسی

از آنجا که تمام انسان ها اولا مخلوق خداوند هستند و ثانیا جنس انسان نسبت به سایر موجودات در آیات قرآن از سایر موجودات برتر وگرامی تر دانسته شده است، اصل اولیه در مورد انسان، کرامت ذاتی و محترم بودن است. مادامی که انسان با اختیار و آکاهی، مرتکب عملینشود که این کرامت را مخدوش کند، حفظ احترام او واجب و انجام هر عملی که باعث هتک حرمت او شود ممنوع است. در آموزه هایاسلامی از جمله عوامل رفع کرامت ذاتی انسان، کفر دانسته شده است. از سوی دیگر در منابع فقهی کفر با عدم اعتقاد به اسلام، مساوی دانستهشده است و بر همین اساس، مشهور فقها قائل به نفی حرمت کلی غیرمسلمان شده اند. از جمله تبعات این نگاه، انحصار قاعده ی حرمت میت بهمیت مسلمان و به تبع آن فتوا به عدم وجوب تکریم جسد غیرمسلمان و عدم حرمت تصرف بدون اجازه در بدن غیرمسلمان است. نوشتار حاضر بر آن است که عدم تفصیل میان غیرمسلمان و کافر مغایر معنای لغوی و مفهوم قرآنی و روایی واژه ی (کافر) است.بر این اساس صرف عدم اعتقاد به اسلام مانع حرمت و کرامت ذاتی انسان نیست و بنابراین نسبت به غیرمسلمان قاصر، انجام اموری که عرف احترام نسبت به میتمی داند و ترک اموری که عرف هتک حرمت میت می داند، ضروری و لازم است.

حرمت میت، مسلمان، کافر، غیرمسلمان