نیره شاه محمدی - دانشیار و عضو هیئت علمی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، وزارت آموزش و پرورش، تهران، ایران
فاطمه پرسته قمبوانی - استادیار گروه علوم تربیتی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی کرج، کرج،تهران، ایران

شناخت نیازهای دانش آموزان از گام های مهم و پیش نیاز تنظیم برنامه های آموزشی و تربیتی و تدوین محتوای فعالیت های درسی است. ازاین رو ضروری است این برنامه ها با نیازهای واقعی دانش آموزان متناسب و متحول گردد زیرا دانش آموزان از کلاسی لذت می برند که نیازهای آنان را برآورده سازد و به علایقشان توجه کند. علی­رغم شناسایی نیازهای دانش آموزان در نظام متمرکز برنامه ریزی آموزشی ایران، شواهد و مطالعات انجام شده نشان می دهد که آماده سازی دانش آموزان برای زندگی و رویارویی با مشکلات روزمره در نظام تعلیم­و­تربیت به میزان کافی موردتوجه قرار نگرفته است و دانش آموزان دوره متوسطه وضعیت موجود برنامه آموزشی را پاسخگوی نیازهای خود نمی دانند. ازاین رو بی توجهی به این موضوع در نظام برنامه ریزی آموزشی منجر به بی علاقگی دانش آموزان نسبت به درس و تحصیل می شود. با عنایت به این مهم، تعیین نیازهای دانش آموزان دوره اول متوسطه شهر مشهد موضوع این پژوهش قرار گرفته است. مطالعه حاضر از منظر هدف کاربردی و از جنبه شیوه گردآوری پیمایش اجتماعی با بهره گیری از پرسش­نامه نیمه­ساختاریافته است. جامعه آماری تمامی دانش آموزان دوره اول متوسطه شهر مشهد به تعداد ۷۹۰۰۰ نفر بودند که از این تعداد نمونه ای به تعداد ۳۸۴ نفر به پرسش نامه محقق ساخته پاسخ دادند. برای تجزیه وتحلیل داده های پژوهش از آمار توصیفی، آزمون خی دو تک نمونه ای و آزمون فریدمن استفاده شد. نتایج نشان داد که دانش آموزان دوره اول متوسطه از بین دسته بندی کلان نیازها به دودسته نیازهای علمی و آموزشی و دینی و اخلاقی بیشتر احساس نیاز می کنند. سه دسته نیاز به مهارت های روحی و روانی، اجتماعی و فرهنگی، اقتصادی، شغلی و حرفه ای با فاصله زیاد در مراتب بعدی سلسله نیازهای دانش آموزان قرار گرفته اند. این در حالی است که به چهار گروه تفریح و سرگرمی، ادبی و هنری، تندرستی، سلامت و ایمنی و سیاسی دانش آموزان کمتر احساس نیاز کرده اند.

نیازهای دانش آموزان, نیازهای تفریح و سرگرمی, ادبی و هنری, تندرستی و ایمنی, نیازهای سیاسی