سید مهدی میرزامصطفی - سازمان امور اقتصادی ودارایی استان زنجان
پروانه قاسمی - سازمان امور اقتصادی ودارایی استان زنجان

ممهاجرت و چگونگی توزیع مجدد جمعیت در داخل کشور یکی از اساسی ترین عواملی است که سیاستگذاران اقتصادی- اجتماعی برای کنترل جمعیت و جهت دادن به جابجایی های جمعیتی و نیز هدایت جمعیت به سوی قطب های اقتصادی به آن توجه دارند و شناخت علمی پدیده مهاجرت به عنوان پایه و اساس مدیریت و سیاستگذاری در کشور است. برای شناخت وسعت و جهت حرکت جمعیت و نیز ویژگی های جمعیت شناختی مهاجران داخلی مهم ترین منبع آماری، بررسی اطلاعات حاصل از سرشماری های عمومی نفوس و مسکن است. در این مقاله به بررسی مهاجرت استانی طی دوره (۱۳۹۰-۱۳۸۵) بر اساس نتایج حاصل از سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ در قالب مدل جاذبه پرداخته شده است. در بخش اول خالص مهاجرت، مهاجرفرستی و مهاجرپذیری استان های کشور بر اساس اطلاعات سرشماری عمومی نفوس مسکن سال ۱۳۹۰ مورد بررسی قرار گرفته است. استان های البرز، تهران، اصفهان، گیلان، مازندران پنج استان عمده مهاجرپذیر و استان های خوزستان، کرمانشاه، لرستان، سیستان و بلوچستان و چهارمحال و بختیاری استان های مهاجرفرست در سال های (۱۳۹۰-۱۳۸۵) بودند. در مجموع، طی دوره (۱۳۹۰-۱۳۸۵)، ۲۲ استان مهاجرپذیر و ۹ استان مهاجرفرست بودند. در بخش دوم مدل جاذبه به روش حداقل مربعات معمولی (OLS) برای استان های کشور به استثنای استان البرز (به دلیل محدویت اطلاعات) برآورد شده است. نتایج حاصل از مطالعه نشان می دهد که جریان مهاجرت از منطقه i به jبر اساس مدل جاذبه قابل توجیه است. متغیرهای انتخابی شامل جمعیت، نرخ بیکاری، فاصله جغرافیایی، همسایگی، میزان شهرنشینی، تولید ناخالص داخلی، شاخص قیمت در منطقه مبدا و مقصد به عنوان عوامل توضیح دهنده مهاجرت ارتباط منطقی با جریان مهاجرت دارند.

Migration, Interprovincial Migration, Net Migration, Gravity Models., مهاجرت, مهاجرت استانی, خالص مهاجرت, مدل های جاذبه