سعید راسخی - دانشگاه مازندران
میلاد شهرازی - دانشگاه مازندران
زهرا شیدایی - دانشگاه مازندران
مریم جعفری - دانشگاه مازندران
زهرا دهقان - دانشگاه مازندران

کارایی اقتصادی نشان‎‎دهنده توانایی یک سازمان برای تولید و توزیع محصول با کمترین هزینه ممکن است. به علاوه، کارایی زیستمحیطی به عنوان یکی از عناصر مهم توسعه پایدار، بیانگر وضعیت تولید آلایندگی از نهادههای تولید است. چنانچه فعالیت‎های اقتصادی از نظر زیست‎محیطی از کارایی لازم برخوردار نباشد، دستیابی به توسعه پایدار مشکل می شود. ارتقای کارایی اقتصادی نیز منابع مالی لازم را برای بهبود کیفیت محیط زیست  فراهم می‎کند. در این مقاله، ارتباط بین کارایی‎های زیست‎محیطی و اقتصادی بررسی شده است. برای این امر، ابتدا با به کارگیری روش تحلیل پوششی داده‎ها، کارایی‎های زیست‎محیطی و اقتصادی ۵۰ کشور منتخب توسعه‎یافته و در حال توسعه، شامل ایران طی دوره زمانی ۲۰۱۲-۲۰۰۲م، برآورد و سپس، با استفاده از آزمون علیت گرنجری و نیز تشکیل دستگاه معادلات همزمان، ارتباط بین کارایی‎های زیست‎محیطی و اقتصادی بررسی شده است. نتایج محاسبه کارایی‎ها نشان می‎دهد که کشورهای توسعه‎یافته نسبت به کشورهای در حال توسعه از کارایی‎های زیست‎محیطی و اقتصادی بالاتری برخوردارند. در این راستا، میانگین کارایی‎های زیست‎محیطی و اقتصادی ایران به ترتیب ۵۷۰/۰ و ۳۷۹/۰ می‎باشد که پایین­تر از متوسط کشورهای مورد بررسی است. همچنین، نتایج آزمون علیت گرنجری نشان میدهد که رابطه علیت دوطرفه­ای بین کارایی‎های زیستمحیطی و اقتصادی وجود دارد. براساس نتایج برآورد مدل به روش حداقل مربعات دو مرحلهای نیز بین کارایی اقتصادی و کارایی زیست‎محیطی در کشورهای منتخب ارتباط مثبت دوطرفه وجود دارد. بدین ترتیب، به ‎رسد ارتقای یکی از این دو کارایی، افزایش کارایی دیگر را به همراه خواهد داشت.

: Environmental Efficiency, Economical Efficiency, Data Envelopment Analysis (DEA), Simultaneous Equations., کارایی زیست محیطی, کارایی اقتصادی, تحلیل پوششی داده‎ها, معادلات همزمان.