تاثیر کسری بودجه بر نقدینگی در اقتصاد ایران با تاکید بر درون-زایی دارایی های سیستم بانکی

امروزه توافق گستردهای وجود دارد که کنترل نقدینگی میتواند به مهار تورم بینجامد و، بنابراین، قابلیت کنترل پول به عنوان پیش شرط موفقیت در مهار تورم مطرح است. این مقاله با تکیه بر درون­زایی عرضه پول، تاثیرپذیری نقدینگی از کسری بودجه دولت (اختلاف کسری بودجه عملیاتی از مازاد تراز سرمایه) را با مدل SVARX، در دوره زمانی ۱۳۵۸-۱۳۸۹ ش، بررسی میکند. نتایج نشان میدهد که اولا، ارتباط کسری بودجه کل و نقدینگی به منبع تغییر در بودجه بستگی دارد. بر این اساس، افزایش کسری بودجه عملیاتی (افزایش کسری بودجه کل) و یا افزایش مازاد تراز سرمایه (کاهش کسری بودجه کل) هر دو موجب افزایش نقدینگی میشوند. ثانیا، کسری بودجه عملیاتی عامل اصلی افزایش نقدینگی از جهت تغییرات خالص داراییهای خارجی سیستم بانکی و بدهی بانکی دولت و همچنین عامل افزایش تقاضای اعتبارات بخش خصوصی از طریق سرکوب بیشتر نرخ بهره حقیقی است. این دو عامل سیطره کسری بودجه عملیاتی بر داراییهای سیستم بانکی و، متعاقبا، نقدینگی را به همراه داشته است. بنابراین، کاهش و کنترل کسری بودجه عملیاتی – و نه الزاما کسری بودجه کل- پیش شرط امکان کنترل نقدینگی و مهار تورم در اقتصاد ایران است. اصلاح ساختار مالی دولت، جزء خالص داراییهای خارجی و خالص بدهی دولت به سیستم بانکی را قابل کنترل میکند. پیگیری سیاست آزادسازی بهره نیز موجب فروکش کردن تقاضاهای اضافی اعتبارات و کاهش نوسانات آن میشود.

Keywords:

banking system , liquidity , operating budget deficits , Iran , سیستم بانکی , نقدینگی , کسری بودجه عملیاتی , ایران