موسی خوشکلام - allameh

یکی از مهمترین سیاستهایی که میتواند برای کنترل مصرف گازوئیل در ایران مورد استفاده قرار گیرد ارتقاء کارایی مصرف این فرآورده نفتی است. ارتقاء کارایی مصرف گازوئیل در کنار خود مسئلهای به نام اثرات بازگشتی را به همراه دارد. اثرات بازگشتی حالتی است که طی آن کاهش انتظاری در مصرف گازوئیل (به دنبال ارتقاء کارایی آن) به دلیل کاهش قیمت موثر گازوئیل تا اندازهای خنثی میشود. بدیهی است که بیتوجهی به اثرات بازگشتی باعث خنثی شدن نتایج مد نظر برای ارتقاء کارایی خواهد شد. در این مقاله و، با استفاده از مدل تعادل عمومی قابل محاسبه مبتنی بر ماتریس حسابداری اجتماعی سال ۱۳۸۵، اثرات بازگشتی ناشی از ارتقاء کارایی مصرف گازوئیل تحت سه سناریوی ارتقای کارایی ۵ درصدی، ۸ درصدی و ۱۰ درصدی در بخشهای مختلف اقتصاد و خانوارهای مختلف بررسی میشود. نتایج نشان میدهند که تحت هر سه سناریو، ارتقاء کارایی مصرف گازوئیل، باعث ایجاد اثرات بازگشتی در بخشهای مختلف و خانوارها میشود. به طوری که بخش حمل ونقل ریلی تحت هر سه سناریو با مقادیر اثرات بازگشتی، به ترتیب برابر با ۳/۴۸، ۸/۳۳ و ۶/۲۵ درصد، دارای بیشترین اثرات بازگشتی بوده است. در مورد خانوارها نیز نتایج نشان میدهد که اثرات بازگشتی خانوارهای شهری تحت سه سناریو به ترتیب برابر با ۰۱/۳، ۵۰/۲ و ۷۰/۱ درصد و در مورد خانوارهای روستایی نیز، به ترتیب برابر با ۴۰/۵، ۱۳/۳ و ۹۰/۱ درصد، بوده است. نتایج مربوط به تغییرات در سطح فعالیت بخشها نیز نشان میدهد که تحت هر سه سناریو، میزان تولید و سطح فعالیت بخشهای مختلف به دنبال شوک کارایی افزایش یافتهاند. تولید ناخالص داخلی نیز در نتیجه ارتقاء ۵، ۸ و۱۰ درصدی، کارایی به ترتیب معادل ۰۰۹/۰، ۰۱۲/۰ و ۰۱۵/۰ درصد رشد دارد..

CGE Model, Efficiency Improvement, Rebound Effects and Gasoil., مدل CGE, ارتقاء کارائی, اثرات بازگشتی و گازوئیل