حمیدرضا عباسی - استادیار موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران،
فرهاد خاکساریان - کارشناس ارشد، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
رضا باقری - کارشناس ارشد، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
آزاده صالحی - استادیار موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
فرهاد اسدی - دانشیار بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران

مقدمه: با توجه به اجرای طرح استراحت جنگل های شمال کشور، تلاش ها برای افزایش تولید چوب در کشور با استفاده از درختان تندرشد مورد توجه قرار گرفته و تشویق مالکان اراضی برای کشت این درختان افزایش یافته است. صنوبرها به سبب ویژگی های بسیار ممتاز، همواره در میان تولیدکنندگان چوب جایگاه ویژه ای داشته اند. پرسش اساسی این است که کدام اراضی برای کاشت گونه های تندرشد مناسب و اقتصادی است. هدف: در این تحقیق با استفاده از روش کمی ارزیابی اراضی برای گیاهان خاص، منتج از روش فائو، نیازهای گونه صنوبر .(Populus nigra L.) به عنوان یکی از رایج ترین گونه های تندرشد کشور تهیه و ارزیابی شد. مواد و روش ها: حدود نیازهای ادافیکی و اقلیمی این گونه با استفاده از منابع کتابخانه ای موجود، نتایج موجود در آزمایشگاه خاک موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور و بازدیدهای میدانی (حفر خاک رخ) گردآوری و درجه بندی شد. درجه بندی کمی ویژگی های اقلیمی و خاکی در پنج طبقه مناسب (S۱)، تناسب متوسط (S۲)، تناسب کم یا بحرانی (S۳)، نامناسب نامشخص (N۱) و نامناسب دائمی (N۲) صورت گرفت. برای اعتبارسنجی نتایج، ارزیابی کمی تناسب اراضی برای صنوبرکاری در شش تیپ مهم خاک شامل قهوه ای جنگلی نوشهر، پدزولیک قهوه ای خاکستری با مواد آلی زیاد نوشهر، رگوسول آبرفتی چمستان، راندزین چمستان، پسدوگلی چالوس و کمبی سول آبرفتی کرج با روش پارامتریک (ریشه دوم) انجام گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که از نظر اقلیمی، صنوبر در مناطق مرطوب و نیمه مرطوب به صورت دیم کشت می شود و مناطق دارای بارندگی بین ۱۵۰۰ تا ۱۸۰۰ میلی متر مناسب ترین شرایط را برای رشد به صورت دیم فراهم می کنند. در مناطق نیمه خشک با بارندگی کمتر به طور معمول از طریق آبیاری، نیاز آبی برآورده می شود. صنوبر از نظر دمایی به طور معمول در آب وهوای معتدل رشد می کند و مناسب ترین میانگین دما برای رشد آن بین ۱۶-۱۱ درجه سانتی گراد است. مناسب ترین خاک برای صنوبر، خاک دارای بافت سبک تا متوسط با ساختمان دانه ای یا مکعبی، با زهکشی مناسب تا سریع و نبود آب زیرزمینی زیاد با حضور کاتیون های کلسیم و منیزیم کافی است. نتیجه گیری: خاک هایی با زهکشی ناقص و بافت سنگین تا خیلی سنگین شرایط مناسبی برای رشد صنوبر فراهم نمی کنند. از نظر ارزیابی کمی نیز خاک های آبرفتی رگوسول با بافت متوسط که حاصل رسوبگذاری رودخانه ها در مخروط افکنه هاست مناسب ترین محیط را برای کاشت صنوبر فراهم کرده اند.

تناسب اراضی, خاک, صنوبرکاری, Populus