لطف الله ملکی - استاد یار دانشگاه محقق اردبیلی
الهام نوحی - دانشجوی کارشناسی ارشد توسعه مدیریت و برنامه ریزی روستایی

مرز به پدیده ای فضائی اطلاق می شود که منعکس کننده قلمرو حاکمیت سیاسی یک دولت بوده ومطابق قواعدی خاص درمقابل حرکت انسان، انتقال کالا، نشر افکار و ... مانع ایجاد می کند. یکی از مباحث مهم در مورد مرزهای بین المللی، نقش و کارکردهای مختلف مرز و از آن مهمتر شناخت عوامل مختلف موثر بر آنها است. صاحبنظران و کارشناسان نقش ها و کارکردهای متفاوتی را برای مرزها برشمرده اند که از جمله می توان به مواردی مانند جداکنندگی، یکپارچه سازی ، کشمکش و ارتباط، حدید حدود منطقه اعمال حاکمیت و قدرت حکومت، شکل دهی به مناسبات اقتصادی و سیاسی بین حکومتها، مانع دفاعی واقتصادی و ...اشاره کرد. در قوانین بین المللی منظور از راه هوایی دالانهای تعریف شده توسط کشورها است که برای حرکت هواپیماها در مسیرهای مشخص بر فراز آسمان یک کشور تعیین می نمایند و می بایست هواپیماهای ترانزیت مطابق قوانین ایکائو در داخل این دالانهای هوایی که ارتفاع و عرض مشخصی دارند و در روی نقشه مشخص شده حرکت نمایند لیکن مرزهای هوایی شامل امتداد مرزهای جغرافیایی یک کشور در روی زمین تا امتداد جو می باشد و ورود به آنها توسط هواپیماهای تجاری و غیر تجاری منوط به هماهنگی و اخذ اجازه از دولت میزبان با رعایت امنیت کشور میزبان می باشد بنابراین مرز هوایی از اهمیت بیشتری در مطالعات ژئوپلیتیک برخوردار می باشد.نتایج حاصل از این پایان نامه نشان می دهد که مرزهای هوایی چگونه می تواند مناسبات ژئوپولیتیک جمهوری اسلامی ایران را متحول نماید؟

مرز های هوایی، نقش و کارکرد مرز هوایی، مناسبات ژئوپلیتیک، جمهوری اسلامی ایران.