معصومه نوروزی - گروه علوم دامی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران.
منصور رضایی - گروه علوم دامی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
محمد کاظمی فرد - گروه علوم دامی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران.

این پژوهش به منظور مطالعه کنجاله سویای فرآوری شده با اسید سیتریک بر عملکرد رشد، ریخت­شناسی روده، جمعیت میکروبی روده ، فعالیت آنزیم­های هضمی و قابلیت هضم مواد مغذی  در جوجه­های گوشتی تغذیه شده با سطوح مختلف پروتئین انجام شد. تعداد ۳۰۰ قطعه جوجه گوشتی نر سویه راس ۳۰۸ با ۶ گروه آزمایشی و ۵ تکرار در یک دوره ۴۲ روزه استفاده شدند. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با آرایش فاکتوریل ۳ ×۲ شامل دو نوع کنجاله سویای خام و فرآوری شده با اسید سیتریک ۵۰/۰ درصد و سه سطح احتیاجات پروتئین ۱۰۰، ۹۵ و ۹۰ درصد بود. نتایج آزمایش نشان داد که کنجاله سویای فرآوری شده سبب بهبود ضریب تبدیل غذایی در مقایسه با کنجاله سویای خام شد (P <۰.۰۵). کاهش سطح پروتئین جیره تا ۹۰ درصد احتیاجات، سبب کاهش عملکرد رشد جوجه های گوشتی در مقایسه با سطوح ۹۵ و ۱۰۰ درصد احتیاجات شد (P <۰.۰۵). طول پرزهای روده در جوجه های گوشتی تغذیه شده با کنجاله سویای فرآوری شده بیشتر از کنجاله سویای خام بود (P <۰.۰۵). کاهش سطح پروتئین جیره سبب کاهش معنی دار طول پرز، نسبت طول پرز به عمق کریپت و مساحت پرز در جوجه های گوشتی شد (P <۰.۰۵). فرآوری اسیدی کنجاله سویا سبب بهبود قابلیت هضم پروتئین و فعالیت آنزیم های گوارشی پروتئاز و آمیلاز شد (P <۰.۰۵). همچنین با کاهش سطح نیاز پروتئینی جیره (۹۰ درصد احتیاجات) قابلیت هضم پروتئین و فعالیت آنزیم های گوارشی پروتئاز و آمیلاز کاهش معنی داری را نشان داد (P <۰.۰۵). بر اساس نتایج این تحقیق استفاده از کنجاله سویای فرآوری شده با اسید سیتریک در مقایسه با کنجاله سویای خام سبب افزایش عملکرد رشد، جوجه های گوشتی شد. کاهش سطح پروتئین تا ۹۵ درصد احتیاجات در جیره های حاوی کنجاله سویای فرآوری شده با اسید سیتریک ۵۰/۰ درصد تاثیر منفی بر عملکرد رشد جوجه های گوشتی نداشت.

پرنده, جیره, ریخت شناسی روده, فرآوری اسیدی, فعالیت آنزیم