سپیده قاسمیان - گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد،
آرش دوراندیش - عضو هیات علمی گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران
محمد قربانی - استاد دانشگاه فردوسی مشهد
فاطمه سخی - گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی،

بیمه محصولات کشاورزی، روشی کارآمد برای کاهش ریسک فعالیت در این عرصه است که همواره درصدد بهبود و افزایش بهره وری اقتصادی بخش کشاورزی، از راه ترغیب کشاورزان به بیمه کردن محصولاتشان برآمده است. موفقیت و کارآیی آن به تمایل کشاورزان به بیمه ی محصولات بستگی دارد. با توجه به اهمیت بیمه محصولات کشاورزی در کاهش خطرپذیری و تثبیت درآمد کشاورزان، این پژوهش به بررسی عوامل موثر بر کاهش تقاضای بیمه محصول گندم آبی کشاورزان شهرستان تربت جام پرداخته است. این پژوهش از طریق روش اسنادی و پیمایشی با تکمیل پرسشنامه و روش نمونه گیری در دسترس از ۱۹۸ نفر از گندمکاران این شهرستان در سال زراعی۱۴۰۰-۱۳۹۹ انجام و با بهره گیری از الگوی لاجیت دوگانه تحلیل شد. براساس اطلاعات اخذ شده از جهاد کشاورزی شهرستان تربت جام، تعداد ۷۲ نفر از کشاورزان مورد نمونه اقدام به بیمه محصول گندم آبی کرده اند. نتایج پژوهش نشان داد که عوامل اجتماعی-اقتصادی شامل سطح تحصیلات، سطح زیرکشت گندم آبی، سال های سابقه مواجه شدن مزرعه با خطر، پرداخت به موقع غرامت توسط صندوق بیمه محصولات کشاورزی و کامل بودن سطح پوشش اثر منفی و از سوی دیگر، متغیرهای میزان درآمد حاصل از فروش گندم آبی، داشتن منابع درآمدی غیر از گندم آبی و فاصله تا دفتر بیمه از محل سکونت کشاورزان اثر مثبت بر احتمال کاهش تقاضای بیمه توسط کشاورزان گندم کار شهرستان تربت جام دارند. به منظور اتخاذ تدابیر لازم برای کاهش زیان دهی کشاورزان و بیمه کشاورزی، مناسب است که طبقه بندی ریسک های مختلف کشاورزی بر حسب مناطق و بیمه گذاران توسط صندوق بیمه محصولات کشاورزی در چارچوب استانی و منطقه ای مورد ارزیابی قرار گیرد.

درآمد کشاورزی, طیف لیکرت, مدل لاجیت