علیرضا رضایی - استاد دانشگاه
هوشنگ صالحی - دانشجو دکتری

حادثه 11 سپتامبر 2001 فصل جدیدی در سیاست های داخلی و خارجی ایالات متحده آمریکا گشود، چرا که این کشور پس از پایان جنگ سرد از خلاء راهبرد امنیتی رنج برده و دچار بحران معنا شده بود. نومحافظه کاران پس از 11 سپتامبر از فرصت بدست آمده استفاده کرده و لذا با بزرگنمایی خطر تروریسم به منظور خروج از بحران معنا در سطح بین المللی، برای تثبیت هژمونی و هژمونیک گرایی بهره برداری کردند. آمریکا بعد از این حادثه اهداف و سیاستهای جدیدی را در قبال تروریسم در سیاست خارجی در پیش گرفته است. از این زمان ببعد تعریف جدیدی از امنیت ارایه کرد و در همین راستا، راهبرد حمله پیش دستانه و حمله پیشگیرانه را مطرح نمود. به عبارت دیگر راهبرد بازدارندگی دوره جنگ سرد جای خود را به راهبرد مداخله گرایی فزاینده پساجنگ سرد داد و این کشور به یکجانبه گرایی در عرصه ی بین المللی رو آورد. ایالات متحده آمریکا با تمرکز بر رویکرد واقعگرایی تهاجمی در سیاست خارجی اش بر افزایش قدرت به منزله هدف و برای کسب جایگاه هژمونیک در عرصه نظام بین الملل تاکید نمود. این هژمونیک گرایی تک قطب سیاست خارجی سایر کارگزاران را متاثر ساخت. در این راستا پس از یازده سپتامبر شاهد چالش هایی در عرصه نظام بین الملل هستیم که بخشی از آن مرتبط با فروپاشی نظم مبتنی بر ساختار دوقطبی، و بخش دیگر نیز ناشی از شرایط جدید و نظام بین الملل پساجنگ سرد است. در این مقاله سعی برآنست تا به این پرسش پاسخ داده شود که هژمونیک گرایی ایالات متحده آمریکا در نظام بین الملل پسا یازده سپتامبر با چه چالش های در خاورمیانه روبرو است؟ یکجانبه گرایی ایالات متحده آمریکا، بسط حضور چین در خاورمیانه به عنوان رقیب، رشد گروههای تکفیری ضد هژمونیک و شکل گیری و تقویت محور مقاومت، مهمترین چالش های هژمونیک گرایی ایالات متحده آمریکا در خاورمیانه در دوره پسایازده سپتامبر است. لذا استمرار هژمونیک گرایی ایالات متحده آمریکا در خاورمیانه، ارتباط مستقیمی با کاهش چالش های مذکور از طریق اجماع بین المللی پیرامون الگوی مطلوب از نظم بین المللی دارد.

خاورمیانه ،سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا، هژمونیک گرایی،یکجانبه گرایی