محمود مختاری - استادیار فلسفه علم و فناوری پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری دانشگاه شهید بهشتی، تهران

در خصوص آسیب رایی اینترنت و فضای مجازی عبارات و مضامینی از این قبیل دیده یا شنیده) می شود که فضای مجازی بلای خانمان سوز است، شبکه های اجتماعی باعث توسعه انحرافات جنسی شده اند و غیره این رویکرد عام به اثرگذاری فضای مجازی حاکی از باور به چیزی است. که آن را «عاملیت فضای مجازی می نامیم مباحث و مناقشات حوزه مطالعات نظری فناوری نشان می دهد که تلقی فوق از ارتباط بین فناوری و جامعه بسیار ساده انگارانه است. نه تنها پذیرش گزاره مزبور به سهولت ممکن نیست بلکه بررسی و ارزیابی آن نیز با مشکلاتی مواجه است. هدف مقاله حاضر این است که با طرح و بررسی طیف رویکردهای مطرح درباره عاملیت اجتماعی فناوری با تاکید بر فناوری فضای مجازی و با توجه به نتایج سیاست گذارانه هر رویکرد به این پرسش پژوهشی پاسخ دهد که «آیا و به چه معنا میتوان از آسیب زایی فضای مجازی سخن گفت؟ ادعای مقاله آن است که در بین مهمترین دیدگاه ها که شرح و بررسی خواهد شد. نظریه سیستمی یا همان سیستم های فنی اجتماعی هم از جنبه نظری و هم از جنبه سیاست گذارانه پاسخ واقع بینانه تری برای پرسش پژوهشی این مقاله فراهم می کند.

فضای مجازی تحولات اجتماعی عاملیت فناوری جبر فناوری، وساطت فناوری کنش گر شبکه سیستم های فنی - اجتماعی