متین شهری - استادیار، گروه مهندسی عمران، دانشکده مهندسی علوم زمین، دانشگاه صنعتی اراک
بهنوش خطائی - استادیار، گروه مهندسی عمران، دانشکده مهندسی علوم زمین، دانشگاه صنعتی اراک

با توجه به آلودگی فزاینده هوای کلانشهر تهران و تاثیر افزایش تعداد وسایل نقیله موتوری در افزایش این آلودگی، بررسی آلودگی هوای ناشی از حمل و نقل شهری در اهداف جامع مدیریت کیفیت هوای کلانشهر تهران همواره در اولویت است. هدف این تحقیق، بررسی روند تغییرات دو آلاینده مهم حمل و نقلی CO و ۲.۵PM به کمک تحلیل های سری زمانی می باشد. بدین منظور، دو منطقه در داخل و خارج از محدوده طرح ترافیک انتخاب گردید. داده های غلظت آلاینده های مورد نظر در یک بازه زمانی یک ساله، با استفاده از دستگاه های سنجش آلودگی هوا مستقر در مناطق مختلف شهر تهران، به طور روزانه اندازه گیری و ثبت شده و از شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران به دست آمده است . در پژوهش حاضر، تحلیل سری زمانی، تحلیل خودهمبستگی، تحلیل روند و آزمون من-کندال، تحلیل همگنی و یکنواختی و نیز تحلیل تابع چگالی کیفی انجام گرفت. طبقنتایج آزمون آماری من-کندال با لحاظ کردن اثرات خودهمبستگی، یک روند معنادار را در مقادیر هر دو آلاینده در روزهای مختلف در کل بازه زمانی مورد مطالعه نشان داد. نتایج تحلیل شیب سن نیز وجود روند مثبت رو به افزایش را در روند تغییرات هر دو آلاینده تایید نمود. همچنین، با استفاده از تحلیل یکنواختی، زمان وقوع تغییرات نیز با استفاده از آزمون بویسهند شناسایی گردید . این نتایج می تواند در ارائه راهکارهای موثر با هدف مدیریت کیفیت هوا بویژه کاهش اثرات آلودگی ناشی از حمل و نقل به کار گرفته شود .

آلودگی هوا، تحلیل روند، سری زمانی، تهران، ذرات معلق، مونوکسید کربن