مهران حافظی بیرگانی - استادیار، گروه اقتصاد، واحد مسجد سلیمان، دانشگاه آزاد اسلامی، مسجد سلیمان، ایران
آرزو مرادی - گروه آمار، دانشکده علوم پایه، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

هدف اصلی این مقاله بررسی مقایسه ای ظرفیت تولیدی صنایع شیمیایی و فلزی در شرایط تحریم و توان اشتغال زایی آنها است. ما در این مقاله دو صنایع شیمیایی و فلزی که بعنوان صنایع پیشرو در زمینه تولیدات هستند را با هم مقایسه کردیم. به منظور تعیین سطح بهینه ظرفیت تولید در صنایع شیمیایی و فلزی با کد سه رقمی ISIC.Rev.۳ از تابع هزینه ترانسلوگ استفاده شد. بهینگی تولید، برابری کشش مقیاس یا کشش هزینه(معکوس کشش مقیاس) با یک است. برای به دست آوردن سطح بهینه تولید، ابتدا از برابری کشش مقیاس یا کشش هزینه با یک، یک سطح تولید به دست آمد که طبیعتا شرط اول را تامین می کند سپس به منظور بررسی تحقیق شرط دوم در تولید به دست آمد. نتایج تحلیل نشان داد که میزان نرخ اشتغال زایی صنایع شیمیایی و فلزی در بازه زمانی بین سال های(۱۳۹۷-۱۳۸۰)، با در نظر گرفتن میزان تولیدی که انجام گرفته بصورت صعودی می باشد. میزان بازدهی و نرخ اشتغال زایی در صنایع فلزی در مقایسه با صنایع شیمیایی بیشتر است. میزان نرخ رشد اشتعال زایی در صنایع شیمیایی حدود ۷/۴ درصد رشد داشته است. در صورتی که میزان نرخ رشد اشتغال زایی صنایع فلزی ۴/۵ درصد بوده است. این تفاوت می تواند به این دلیل باشد که با متمرکز کردن سیستم مدیریت یکپارچه و نوع حمایت های بیشتری که دولت در اختیار این نوع صنایع قرار می دهد بیشتر است. نتایج حاصل از تحلیل ظرفیت تولید در بخش صنایع مواد شیمیایی نشان داد که مقدار ظرفیت تولید بهینه برابر با ۵۹۸۶۴۷ میلیون ریال بوده است. بنظر می رسد که بنگاه های تولید این بخش از ظرفیت خود بالاتر تولید کرده-اند. و از ظرفیت بهینه خود نهایت استفاده کرده اند. میزان استفاده از ظرفیت در صنایع ۱۸۵ درصد تخمین زده شده است. سطح تولید واقعی در صنایع فلزی ۵۷۴۲۱.۲ میلیون ریال در سال است، این موضوع نشان دهنده آن است که بنگاه ها در این گروه از صنایع کشور حدود ۳۳.۷ درصد از ظرفیت اسمی خود را مورد استفاده قرار می دهند. که بسیار کمتر از مقدار بهینه است لازم است.

ظرفیت تولیدی, صنایع شیمیایی و فلزی, شرایط تحریم, توان اشتغال زایی