احمد ابوترابی - دانشیار و عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

بی تردید بحث از اولیات و ارزش و اعتبار معرفتی آنها از مهم ترین مباحث دانش معرفت شناسی اسلامی است. بحث از اعتبار، ملاک و دلیل صدق اولیات به مبانی گوناگونی وابسته است که از جمله آنها بحث از «منشا تصدیق اولیات» است. این نوشتار سه موضوع در بحث از منشا تصدیق اولیات را مورد بررسی قرار داده است. ابتدا دیدگاه های مختلف منطق دانان مسلمان درباره منشا تصدیق و راه دست یابی به اولیات را بیان کرده و به نقد و بررسی آنها پرداخته است، سپس براساس دیدگاه برگزیده، استدلال ناپذیری اولیات را با سه تقریر تبیین نموده و آن‎گاه با عنایت به نظر برگزیده، به بررسی نحوه اندراج مقومات و لوازم عقلی در موضوع اولیات پرداخته و نشان داده است که براساس مبانی منطق دانان مسلمان و تبیین رابطه علی و معلولی میان موضوع و محمول اولیات و قضایای برهانی می توان به شبهه «عدم ارتباط لوازم عقلی با موضوع» پاسخ داد و از نسبی گرایی برخاسته از این شبهه که برخی از فیلسوفان غرب، مانند  کانت به آن دامن زده اند رهایی یافت.

اولیات, قضایای تحلیلی, ترکیبی پیشین, منشا تصدیق, ملاک صدق, دلیل صدق