برزو امیرپور - Assistant Professor, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Payame Noor University, Tehran, Iran
زهرا عسگرپور - Payame Noor University
مهرداد احمدی فر - Payame-Noor University

مقدمه و هدف: تربیت فرزند برای هر خانواده ای به اندازه کافی دشوار است، اما برای والدین یک کودک معلول، نگرانی در مورد آینده آن ها می تواند طاقت فرسا باشد. از این میان بر مادران به دلیل قرابت و مشغولیت بیشتر در وظایف والدگری، مجموعه ای از مشکلات ازجمله پیامدهای نامطلوب روان شناختی به عنوان هزینه مراقبت از این کودکان تحمیل می شود. هدف این مطالعه، تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر شفقت در کاهش خودانتقادی و احساس گناه والدینی مادران دارای فرزند با نشانگان فنیل کتونوری بوده است. روش کار: مطالعه حاضر از نوع کاربردی و نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش مشتمل بود بر ۳۷ مادر دارای فرزند مبتلابه نشانگان فتیل کتونوری شهر دلفان در سال ۱۴۰۱ که از این میان ۳۰ نفر انتخاب و به شیوه تصادفی سازی و مساوی در دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند (هر گروه ۱۵ نفر). گروه مداخله بر اساس پروتکل گیلبرت و نف (۲۰۰۷) طی ۸ جلسه دوساعتی و هفته ای یک بار، تحت آموزش درمان مبتنی بر شفقت قرار گرفتند. جهت گردآوری داده ها در مرحله قبل و بعد از کاربست برنامه درمانی،  از دو پرسشنامه، احساس گناه والدینی حسینی طاری (۱۳۹۸) و خودانتقادی سعادتی شامیر (۱۳۹۷) استفاده شد. داده ها با استفاده از شاخص های توصیفی و تحلیل کوواریانس چند متغیره با نرم افزار SPSS-۲۷  تحلیل شدند یافته ها: یافته ها نشان داد پس از کنترل نمرات مرحله پیش آزمون، اختلاف معنی داری بین گروه مداخله و کنترل در رابطه با پس آزمون نمرات خود-انتقادی (۲۳۲/۰=Eta،۰۱۷/۰=P، ۶۳۶/۶=F) و احساس گناه والدینی ( ۶۲۹/۰=Eta،۰۰۱/۰=P، ۳۶۶/۷=F)وجود دارد. نتیجه گیری: بر اساس یافته های مطالعه حاضر و در پیوند به پیشینه عملی پژوهش، درمان مبتنی بر شفقت باعث کاهش معنادار خودانتقادی و احساس گناه والدینی مادران دارای فرزند مبتلابه فنیل کتونوری می شود. بر این اساس، پیشنهاد می شود که در روان درمانی و مشاوره توان بخشی به والدین دارای کودکان با نیاز ویژه جهت ارتقای سلامت روان شناختی مادران آن ها درمان مبتنی بر شفقت به کار گرفته شود.

Guilt, Self-criticism, Self-Compassion, Phenylketonuria, گناه, خود انتقادی, خودشفقتی, فنیل کتونوری