فریبا ناصری - دانشجوی دکتری، رشته فرهنگ و زبان های باستانی ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

در دوره ساسانیان زبان­ها و گویش­های متعددی در نواحی وسیعی از ایران وجود داشت، اما زبان رسمی این سلسله که آن را «فارسی میانه ساسانی» می­خوانیم مسلما خود زیر شاخه­ هایی یافته است به ویژه که به دو شاخه اصلی­تر در شمال(دری) و جنوب (پهلوی) منشعب شده است. شاخه جنوبی فارسی میانه ساسانی خود نیز در اواخر دوره ساسانی و قرون اولیه اسلام به گونه­ هایی متفاوت  تقسیم شد. آثار مکتوب زردشتی(به خط اصطلاحا پهلوی) در قرون اولیه اسلامی را می ­توان- به دلیل ویژگی­های مشابه - وارث همین گونه زبانی دانست و آثار زبانی این گونه را که به پهلوی به کتابت درآمده است، می­توان امروزه در گویش رایج بهدینان یزد و کرمان مشاهده کرد. هدف نوشتار پیش رو همانا آوردن شواهدی چند در زمینه آواشناسی، واژگان و ساختار از دو گویش بهدینان کرمان و یزد و قیاس و تقابل آن دو با صورت جنوبی فارسی میانه ساسانی است. از این مقایسه می­ توان نتیجه گرفت که گویش بهدینان، دنباله زبان فارسی میانه ساسانی در جنوب است که طی ۳-۴ سده پس از اسلام آثاری از آن به خط رایج آن دوره( پهلوی) نگاشته و گردآوری شده است.

گویش بهدینان یزد و کرمان, زبان فارسی میانه ساسانی, آثار مکتوب زردشتی, خط پهلوی