محمدرضا حافظ نیا
مصطفی قادری حاجت

موقعیت جغرافیایی یک مکان به طور بالقوه و بالفعل توان تولید قدرت و افزایش جایگاه آن در یک منطقه ی ژئوپلیتیکی را دارد که بهره مندی از مزایای ویژه ی آن در گروه درک صحیح این جایگاه ها از سوی سیاست گذاران عرصه های مختلف ملی و منطقه ای است.  کریدور ارتباطی شرق ایران با دارا بودن ظرفیت های ارتباطی، ژئوپلیتیکی و امنیتی می تواند به عنوان تولید کننده ی قدرت و نقطه ی ثقل سیستم منطقه ای مطرح و مورد توجه قرار بگیرد؛ نکته ای که متاسفانه کمتر بدان پرداخته شده است. استان خراسان رضوی با داشتن مشهد به مثابه ی دومین کلان شهر ایران، بزرگترین شهر مذهبی کشور و دومین شهر مذهبی دنیا، به عنوان یکی از نقاط ثقل اصلی کریدور ارتباطی شرق ایران مطرح است و جایگاه غیرقابل انکاری در افزایش وزن ژئوپلیتیکی  ایران و سازمان دهی سازمان منطقه ای مورد نظر دارد. این مقاله با روش تحلیلی- توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه ای در پی تبیین واقعیت های جغرافیایی و ظرفیت های ژئوپلیتیکی کریدور شرقی کشور با محوریت مشهد در افزایش توان ملی و منطقه ای  ایران در منطقه است. یافته های مقاله نشان دهنده ی این مطلب است که نظام منطقه ای مورد نظر در سه زیرسیستم امنیتی، اقتصادی و ارتباطی قابلیت طرح را دارد.