عزت اله عزتی
محمدحسن خضری

خراسان بزرگ ایران به عنوان یک منطقه استراتژیک از گذشته، تاثیر ژرفی بر تاریخ و تمدن جهان داشته است. ا ین منطقه با شماری از پدیده های محیطی مشترک که همنواختی هایی را در این منطقه سبب می شود، ساختار جغرافیایی- سیاسی ویژه ای را نمایان می سازد که شایسته ی اطلاق واژه ی جغرافیای منطقه است. از سوی دیگر، اهمیت ژئواستراتژیک، ژئواکونومیک، ژئوپولیتیک و ژئوکالچر کشورهای واقع در خراسان بزرگ در قرن ۲۱ بر کسی پوشده نیست و مدعیان کسب قدرت جهانی و منطقه ای همواره نگاه ویژه ای به آن داشته اند. یکی از مسائل موردتوجه در این منطقه مسئله ی آب است که به عنوان یک عنصر غیرقابل جایگزین اهمیت فوق العاده ای در معادلات سیاسی و اقتصادی منطقه داشته است. در این منطقه ی پنج کشور اسلامی شامل افغانستان، ایران، تاجیکستان، ازبکستان، و قرقیزستان قرار دارند که دارای گذشته ی تاریخی، ویژگی های جغرافیایی، مشترکات فرهنگی، مذهبی و زبانی، منابع مشترک و از همه مهمتر منابع غنی آب می باشد که بستر مناسبی را برای همکاری و همگرایی بیشتر منطقه ای ایجاب می کند.این مقاله به تجزیه و تحلیل نقش ژئوپولیتیک آب به عنوان یک مقوله ی استراتژیک در منطقه ی بزرگ و تاریخی خراسان می پردازد و براین باور است که همگرایی در میان کشورهای خراسان بزرگ براساس عامل مهم ژئوپولیتیکی آب، یکی از بهترین راه های ایجاد اتحاد منطقه ای با توانایی های بالقوه است.