تحولات جاده ابریشم و تاثیر آن بر اقتصاد خراسان در آستانه هجوم مغول

چند سده پیش از هجوم مغول، تحرکات صحرا گردان بیرون از مرزهای خراسان، این سرزمین را به سمت بحران های اقتصادی و فرهنگی پیش برده بود. این در حالی بود که خراسان و شهرهای آن غافل از این تحرکات، در اوج رونق اقتصادی قرار داشت. طی این چندین سده، ترکان و چینی ها برای نفوذ بر جاده ابریشم، در جدال با هم بسر می بردند. این جدال ها، صحراگردان را بتدریج به سمت ایران سوق داد. حاکمیت صحراگردان بر شمال سرزمینهای آباد ایران و چین، ابتدا به پایین آوردن طراز فرهنگی- اقتصادی این سرزمین انجامید و سپس پیروزی صحراگردان- مغولان- را در پی آورد. انزوای راههای تجاری بین المللی آسیا مرکزی- خراسان (جاده ابریشم) و جاده های داخلی منتهی به خراسان (سیستان، قهستان و کرمان)، طی حاکمیت سلجوقیان، نتیجه این تحرکات بود. این مقاله راههای تجاری خراسان با مناطق همجوار را با تاکید بر عوامل ذکر شده تا آستانه هجوم صحراگردان مغول، بررسی کرده است.