افشین متقی
مصطفی رشیدی

حدود ۲۵۰ سال از تاریخ شکل گیری افغانستان به عنوان کشور می گذرد، اما ساختار جغرافیایی این کشور و محیط ژئوپلیتیکی آن، همواره مانع از استقرار نظامی با حاکمیت پایدار شده است. از همان ابتدا، در طرفی عوامل خارجی و در طرف دیگر عوامل داخلی، دولت ها، جریان ها و افرادی که در فکر توسعه، ملت سازی، انسجام و شکل گیری دولت ملت در افغانستان بودند را دچار مشکل کرده و در بسیاری مواقع، سبب نابودی و اضمحلال آنها شده است. در برابر این ناکامی ها، قوم گرایی و قبیله گرایی و توسعه نیافتگی و شکاف اجتماعی سیاسی به موضوع اصلی در افغانستان تبدیل شده است. شاید بتوان گفت آنچه امروزه افغانستان را در منطقه و جهان معرفی می کند. مسئله به اصطلاح «اسلام گرایی افراطی» یا «بنیادگرایی دینی» یا «اسلام طالبانی»  است. این نوع اندیشه، ریشه در همین جغرافیای خاص افغانستان و سیاست های متاثر از آن دارد؛ از این رو سعی داریم در این پژوهش، زمینه های ژئوپلیتیکی شکل گیری و گشترش طالبان در کشور افغانستان را مورد بررسی و تحلیل قرار دهیم. برای رسیدن به این هدف نیازمند یافتن پاسخی برای این پرسش اساسی هستیم که کدام عوامل ژئوپلیتیکی و چگونه زمینه های شکل گیری و گسترش طالبان در کشور افغانستان را فراهم می کند؟ این مقاله به شیوه ای توصیفی تحلیلی نگاشته شده است.