کورش صالحی
راضیه فرستاده

آب و هوای خشک و نیمه خشک برخی از نواحی ایران، مبنای اندیشه تامیل آب قابل شرب و شیرین در ایرانیان گشت که ساخت آب انبار یکی از مظاهر این اندیشه بود. آب انبارها در سراسر مسیرهای تجاری در کنار کاروان سراها برای رفع تشنگی مسافران و داخل شهرها برای رفع نیاز طلاب و زائران و شهروندان به تعداد بسیاری در طول تاریخ، به خصوص در سده های اخیر، ساخته شده اند. سعی افراد خیر، به این منظور بود که آب انبارها را در کنار حسینیه ها و بازارها و مساجد بسازند. بدین گونه این اثر معماری بهترین و راحت ترین شیوه برای دسترسی به آب بوده است. آب انبار با معماری شایان توجه علاوه بر ایجاد منظره ای زیبا و دلکش، در شهرهای حاشیه کویری و شمالی  ایران منبع تامین کننده آبی خنک در ایام کم آبی به حساب می آمد ؛ به طوری که هر یک از اجزای آن در این امر نقش بسزایی داشته اند.  آب انبار از قسمت های مختلفی تشکیل شده است و از قنات و کوه و بند، آب مورد نیاز را به آن انتقال می دادند. به تبعیت از این اوضاع و شرایط، در شهرستان های بیرجند، یزد، کرمان و قزوین به دلیل کمبود نعمت آب، ساخت آب انبار همراه با سنت وقف، در بین اهالی بومی رواج گرفت.