مهدی فرجی

پیمان سعدآباد، پیمانی منطقه ای بود که اوضاع و احوال ناآرام قبل از جنگ جهانی دوم، میان چهار کشور همسایه افغانستان، ایران، ترکیه و عراق با پیشقدمی ایران در سال ۱۳۱۶ ه-ش/ ۱۹۳۷م. در تهران منعق شد. پیمان مذکور متعهدین را ملزم به رعایت اصول عدم تجاوزات مرزی، عدم مداخله در امور داخلی، تسویه صلح آمیز منازعات و... می نمود. بازشناسی چگونگی شکل گیری پیمان سعدآباد، تبیین هدف و عوامل موثر در انعقاد پیمان یاد شده، مهمترین پرسش های این مقاله می باشند. تبیین و تحلیل  زمینه ها و عوامل موثر و نقش و یا عدم نقش انگلیس در شکل گیری این پیمان، مهمترین تلاش مقاله حاضر می باشد و بر مبنای بررسی های صورت گرفته، ارتباط داادن دسیسه چینی بریتانیا یا شوروی در پیشبرد پیمان سعدآباد، عاری از حقیقت است.