احمد اسفندیاری - Assistant Professor, Department of Private Law, Sari Branch, Islamic Azad University, Sari, Iran.
سولماز کنطورچیان - Ph.D Student of Private Law, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
علی رضا ملکی - M.A. of Private Law, Faculty of Law, University of Qom, Qom, Iran.

زمینه و هدف: یکی از مسائل پیچیده مربوط به قراردادهای تامین مالی، دادن تسهیلات به متقاضی در ازاء خرید اسناد مطالبات است که در نظام های حقوقی انگلیس و ایران، به ترتیب «فاکتورینگ» و «خرید دین» نامیده شده است. هرچند در حقوق عام انگلیس اعم از کامن لا، انصاف و حقوق موضوعه به دلیل تحلیل چنین عملی بر مبنای نهاد تبدیل تعهد و لزوم توافق بدهکار، بستانکار و انتقال گیرنده، امکان چنین واگذاری با مشکلاتی مواجه بود در سوابق فقهی قوانین ایران و همچنین در قانون مدنی در مورد امکان چنین واگذاری با توافق میان بستانکار و انتقال گیرنده، تردیدی وجود ندارد اگرچه در مورد ماهیت و شرایط چنین عمل حقوقی، مخصوصا امکان مبادله دو دین، اتفاق نظری وجود ندارد. مواد و روش ها: روش تحقیق در این مقاله به صورت توصیفی- تحلیلی بوده است. ملاحظات اخلاقی: تمامی اصول اخلاقی در نگارش این مقاله رعایت شده است. یافته ها: هرچند در قواعد عام دو نظام حقوقی انگلیس و ایران در مورد امکان واگذاری چنین طلبی به تناسب هر یک اشکالاتی دیده می شود، در مورد انجام آن بر اساس ابزارهای مبادله پذیر سازگاری وجود دارد. نتیجه گیری: امروزه عملیات فاکتورینگ در حقوق انگلیس و خرید دین در حقوق ایران در بستر ابزارهای مبادله پذیر انجام می شود که بر اساس آن، ابزار مبادله پذیر به دلیل واگذاری آسان حقوق ناشی از آن از سوی بستانکار به دارنده جدید و عدم انتقال تعهدات و تضمینات امضا کنندگان سابق ، مورد توجه قرار گرفته و دو نظام حقوقی تا حدودی از این جهت به نزدیک شده است.

Instrument, Transfer, Discount, Debt Purchasing, Exchange., ابزار, انتقال, تنزیل, خرید دین, مبادله.