سید شاهرخ نوری گهراز - دانشکده نفت و مهندسی شیمی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایرانن
سید عباس نوری - گروه مهندسی نفت، واحد شهریار، دانشگاه آزاد اسلامی، شهریار، ایران
حمیده صالحی نژاد رنجبر - موسسه آموزش عالی و غیرانتفاعی علامه جعفری رفسنجان، مربی دانشکده معدن، ایران

ذخیره سازی گاز یکی از اجزای حیاتی سیستم انرژی جهانی است و نقش مهمی در تضمین امنیت انرژی ایفا می کند، به ویژه در کشورهایی که به شدت به گاز طبیعی به عنوان منبع اولیه انرژی متکی هستند. با افزایش تقاضا برای گاز طبیعی، نیاز به تاسیسات ذخیره سازی گاز کارآمد و موثر بیش ازپیش اهمیت می یابد. یکی از راه کارهای رفع این نیاز پیدا کردن مدل بهینه برای مکان گزینی است که ترکیب نظرات کارشناسان و سیستم های اطلاعات مکانی باشد. بر همین اساس هدف از این تحقیق شناسایی ذخیره گاه های گاز در استان بوشهر است که با ترکیبی از سیستم اطلاعات جغرافیایی و پنل خبرگان، بهینه ترین مکان ذخیره گاز را شناسایی می کند. روش تحقیق در این بررسی به صورت تحلیلی - توصیفی است و ماهیت کاربردی دارد. جهت شناسایی شاخص ها از مطالعات نظری استفاده شده که درنهایت چهار بعد طبیعی (۹ متغیر)، کالبدی (۵ متغیر)، زیست محیطی (۵ متغیر) و زیرساختی (۹ متغیر) مشخص گردید که لایه مکانی هرکدام از معیارها تهیه شد. لایه GIS متغیرهای مطرح شده از طرح آمایش سرزمین اخذ شده است. جهت نرمال سازی از روش فازی خطی کاهشی و افزایشی استفاده شده که از ۲۵ معیار مشخص شده ۹ معیار دارای اثر منفی و با روش فازی خطی افزایشی نرمال سازی شده و ۱۶ شاخص دیگر نیز با روش فازی خطی کاهشی نرمال شده اند. با توجه به نظر کارشناسان در بستر مدل تحلیل سلسله مراتبی، گنبدهای نمکی و سفره آب های زیرزمینی با وزن ۰۹۷/۰ به عنوان مهم ترین معیار شناسایی شده اند. با توجه به اینکه نرخ ناسازگاری در مدل برابر ۰۵/۰ و کمتر از بوده بنابراین صحت مقایسه زوجی بین معیارها توسط کارشناسان نیز تایید می شود. بعد از اعمال وزن معیارها و تلفیق آن ها با استفاده از عملگرهای پنج گانه فازی روش گاما بهترین مکان را شناسایی کرده و دو مکان ازجمله گنبد نمکی جاشک و گنبد نمکی سربسی به عنوان مناسب ترین مکان ذخیره گاز شناسایی شده اند.

مکان یابی, ذخیره گاه گازی, مدل AHP_fuzzy, سیستم اطلاعات جغرافیایی, استان بوشهر