ابوالقاسم عارف نژاد - عضو هیئت علمی گروه تاریخ تمدن و فرهنگ ملل اسلامی - دانشگاه پیام نور

چکیدهتبیین فضای فکری حاکم بر اندیشه فضل بن شاذان و علت تمرکز وی بر مباحث  کلامی و فقهی   مستلزم تبیین فضای گفتمانی حاکم بر زمان وی می باشد تا مشخص گردد  این دیدگاهها در چه شرایطی مطرح شده است و معطوف به چه اهدافی بوده است. نویسندگانی که در باره فضای گفتمانی نیشابور در زمان زندگی فضل بن شاذان( نیمه اول قرن سوم) به اظهار نظر پرداخته اند با  رویکردها و جهت گیری بسیار متفاوتی به این امر پرداخته و در نتیجه قضاوت های مختلفی در این باره اظهار داشته اند. پژوهش حاضر با استفاده از روش تجزیه و تحلیل گفتمان لاکلا و موفه به این نتیجه رسیده است که فضای نسبتا آزاد فکری حاکم بر نیشابور زمینه  طرح اندیشه ها و گفتمان های مختلف از  جمله گفتمان شیعی را در این شهر فراهم ساخت و رویکرد و جهت گیری تلاش های  فضل بن شاذان متاثر از این فضای گفتمانی بوده است.کلید واژه ها: فضل بن شاذان، نیشابور، تحلیل گفتمان