حبیب زمانی محجوب - استادیار گروه تاریخ و تمدن اسلامی، پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق(ع)، قم، ایران.

یکی از روش­های کسب قدرت و افزایش آن برای هر کشوری همگرایی با کشورهای مجاور است؛ ازاین­رو، شناسایی بسترها و عوامل همگرایی و چالش­های پیش ­روی آن از ضرورت­های سیاست خارجی هر کشوری است. از مناطق بسیار مهم همجوار ایران، آسیای مرکزی است که پیوندهای تاریخی و فرهنگی و منافع مشترک منطقه­ای اهمیت همگرایی ایران را با کشورهای این منطقه دوچندان ساخته است. پرسش اصلی این پژوهش این است که دین اسلام چگونه و به چه مقدار می­تواند عامل همگرایی ایران و کشورهای آسیای مرکزی باشد؟در این مقاله، با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه­ای و مصاحبه، پرسش مذکور مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته­های این پژوهش نشان می­دهد دین اسلام، فراتر از نظریه­های معمول همگرایی و به عنوان بزرگ­ترین عامل پیونددهنده میان مسلمانان، می­تواند موجب نزدیکی و افزایش تعامل ایران و کشورهای آسیای گردد. در این مسیر، افزایش آگاهی دینی مردم منطقه آسیای مرکزی، توجه به عوامل وحدت اسلامی، توجه به روحیه صوفیانه مردم و اقدامات فرهنگی همچون پخش فیلم، تئاتر، شعر و راه­اندازی شبکه های رادیویی و تلویزیونی مشترک برای تبلیغ اسلام بسیار مهم و ضروری است.