نیره دلیر - عضوهیات علمی گروه تاریخ سیاسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
حسین نوروز اصل - کارشناس ارشد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

حملات مکرر محمود غزنوی از سرزمین خراسان بزرگ، به سرزمین هندوستان باعث شده تا به نوعی شخصیت و سلطنت وی تحت الشعاع حملاتش به هندوستان قرار بگیرد. به اهمیت این موضوع است که پرداخت به مساله رویارویی های سلطان محمود با هندوها از زوایا و رویکردهای گوناگون طلبیده و ضرورت پیدا می کند. در پژوهش حاضر، رویارویی های سلطان محمود با حاکمیت های محلی هندوستان، پس از تسلط وی بر سرزمین های خراسان بزرگ، مورد واکاوی و بررسی قرار می گیرد و در یک نمای کلی، نبردهای سلطان محمود را با توجه به مولفه های موثر در سرنوشت و نتایج جنگها بویژه چهار مفهوم نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیها مورد تببین و تحلیل قرار گرفته می شوند. روش به کار رفته در پژوهش به صورت توصیفی تحلیلی با بهره گیری از نظریه تحلیل سوات ( SWOT ) است. به نظر می رسد در نبردهای سلطان محمود غزنوی با هندوها یکسری مولفه های داخلی و خارجی تاثیرگذار در نبردها وجود داشته که در به ثمرنشاندن پیروزی های سلطان محمود نقش بسزائی داشته اند. دستاورد مهم پژوهش چنین حاصل آمد که سلطان محمود پس از غلبه بر خراسان، برای تداوم این سلطه نیاز به فتح سرزمین های جدید و ثروتمند داشت که این مهم با حمله به هندوستان فراهم می آمد. وی در این فتوحات از یکسری نقاط قوت برخوردار بوده که در شرایط جنگی توانسته بود به وسیله آنها، نقاط ضعف و تهدیدات را پوشش و رفع کند و از سوی دیگر فرصت های مناسب برای خود فراهم کند.