محمد کشاورز بیضایی - دانشگاه تبریز

میرزا عبدالوهاب خان شیرازی از جمله شخصیت های مهم سیاسی و دیوانی خاندان بدرخان شیرازی است که در دوره ی ناصری و در اواخر عمر، مسولیت والی گری ایالت خراسان به وی تفویض گردید. شورش اهالی مشهد از رویدادهای قابل درنگ ایام والی گری وی در خراسان می باشد که شناخت زمینه ها، ابعاد و زاوایای آن می تواند چشم اندازی بهتری از نحوه ی کنش عمال حکومتی، تحرکات و فعل و انفعالات قدرت در این ایالت حساس دوره قاجار و مسائل مربوط به آن ترسیم نماید. این جستار با روشی توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع و اسناد انتشار یافته تلاش می کند به تبیین علل و عوامل شورش خراسان و در عین حال جایگاه سیاسی و دیوانی آصف الدوله شیرازی در این دوره بپردازد. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که: اعتبار، خبرگی و کارآموزگی و توانمندی های تشکیلاتی آصف الدوله، و همچنین وفاداری ایشان به سلطنت قاجارها، باعث شد تا وی به منصب مهم والی گری ایالت خراسان و تولیت آستان قدس رضوی نایل شود. علی رغم برخی اقدامات شایسته ی سیاسی، فرهنگی و عمرانی آصف الدوله در خراسان، تحرکات، توطئه ها، زیاده خواهی ها و مطالبات لجام گسیخته دسته های قدرت در این منطقه ی ناآرام، در کنار پاره ای سیاست ها و سخت گیری های آصف الدوله، منجر به شورش اهالی مشهد و به دنبال آن عزل وی از این ایالت گردید.