مهلا مسعودی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه خیام مشهد
سعید دلبری - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه خیام مشهد
نرجس سادات فاطمی - دکتری شهرسازی، استادیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه خیام مشهد

بلندمرتبه سازی به عنوان یکی از روش­های ساخت شهرهای فشرده، برای استفاده حداکثر از فضا و منابع محدود، بسیار موردتوجه مدیران شهری قرار گرفته است، اما عدم توجه به معیارها و ضوابط لازم برای مکان یابی صحیح این ساختمان­ها می­ تواند باعث بروز مشکلات متعددی در مناطق شهری و آینده شهرها گردد. پژوهش حاضر تلاش می­ نماید تا مکان­های مناسب برای استقرار ساختمان های مسکونی بلندمرتبه در منطقه ۱ شهرداری مشهد را شناسایی و نسبت به ارزیابی و قیاس بناهای ساخته شده اقدام نماید. این تحقیق با استفاده از روش اسنادی و میدانی، ۱۳ معیار در چهار گروه (اجتماعی، اقتصادی، محیطی و کالبدی) برای بررسی مکان­های مناسب جهت بلندمرتبه سازی انتخاب نموده است. بنابراین از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) به عنوان ابزار تعیین وزن معیارها استفاده شده، به طوری که داده­ها و اطلاعات پژوهش به صورت پرسشنامه ­ای از ۲۵ نفر از کارشناسان مربوط و خبرگان این حوزه گردآوری گردید و نیز از سیستم جغرافیایی GIS به عنوان ابزار تلفیق، تحلیل و نمایش داده ­های مکانی در فرایند مکان یابی بهره ­گیری شده است. یافته ­های این تحقیق نشان می ­دهد که در روش AHP معیار اقتصادی با ضریب تاثیر (۰.۵۱۲) بیشترین اهمیت را در منطقه مورد مطالعه دارد. پس از تهیه نقشه پهنه ­بندی ساختمان های مسکونی، مشخص گردید، ۶۷ درصد از کل سطح منطقه با مساحت ۱۰۰۰ هکتار در پهنه­ های کاملا مناسب، مناسب و متوسط، قابلیت بلندمرتبه سازی را دارد. درنهایت از بین ۸ ساختمان بلندمرتبه مسکونی موجود در منطقه، ۲ ساختمان (یاس و فیروزه) در پهنه کاملا مناسب قرار دارند و از منظر معماری، بناهای فیروزه، یاس، دوقلو و مهر کوهسنگی در رتبه اول این تحلیل قرار گرفته­اند.

high-rise residential buildings, Locating, readability, geographic information system (GIS), Mashhad Municipality-District ۱