کیوان شافعی - استادیار گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی سنندج
امیر عبدالهی - استادیار گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی ماکو
انور خالندی - دانش آموخته دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام دانشگاه تهران
علی اصغر چاهیان بروجنی - دانش آموخته دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام دانشگاه تبریز

در قرون سوم و چهارم هجری به دلیل توسعه تجارت در سرزمین های اسلامی به ویژه در منطقه خراسان و ماوراءالنهر، رشد شهرنشینی و توسعه شهرها رونق گرفت. شهر مرو به دلیل جایگاه ارتباطی و بهره مندی از اقتصاد پررونق تولیدی و مبادلاتی همانند برخی شهرهای دیگر خراسان از رشد و دگرگونی کالبدی چشمگیری برخوردار بود. در اواخر قرن چهارم هجری که بعضی از شهرهای خراسان و ماوراءالنهر با انحطاط شهری مواجه بودند، مرو از لحاظ همگونی اقتصادی وضعیت بهتری نسبت به برخی شهرها داشت. پژوهش حاضر در نظر دارد با روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر متون تاریخی و جغرافیایی، ضمن اشاره­ای گذرا به جغرافیای تاریخی مرو، جایگاه اقتصادی و شرایط اقتصادی این شهر را مورد بررسی قرار دهد. دستاوردها نشان می­دهد اگرچه رشد مرو از لحاظ سیاسی در این دو سده در مقایسه با دوره های پیشین رو به انحطاط بود، اما از منظر اقتصادی رونق و شکوفایی آن حفظ گردید، چنانکه مسائلی همچون وجود راه های تجاری، بهره­مندی از مزایای جاده ابریشم، سیستم آبیاری، تولید فراوان محصولات کشاورزی، تولید و صدور انواع منسوجات، رونق بازار مرو و مبادلات تجاری با سایر سرزمین های دیگر در سده­های سوم و چهارم هجری، باعث رونق و شکوفایی اقتصادی مرو بودند.

بازار مرو, جایگاه اقتصادی, خراسان, صادرات مرو, مرو