طاهره صادقلو - استادیار گروه جغرافیا- دانشگاه فردوسی مشهد- ایران
حمید خیرآبادی - دانشجویکارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

ایمن سازی شرایط معیشتی و کاهش ریسک حاصل از تاثیر شوک های بیرونی در اکوسیستم های نواحی خشک یکی از ضرورت های اساسی برای تضمین پایداری انسانی است، بنابراین رویکرد ارتقای تاب آوری دارایی­های تامین کننده معاش روستاییان (سرمایه های معیشتی) در برابر مخاطره خشکسالی از اهمیت ویژه ای برخوردار می­باشد. بر این اساس، پژوهش حاضر به بررسی اثرات خشکسالی بر تاب آوری سرمایه های معیشتی روستاییان با صورت توصیفی-تحلیلی و با استفاده از اطلاعات میدانی پرداخته است. روش تحقیق از نوع کاربردی و مبنی بر مطالعات کتابخانه ای و میدانی (از طریق پرسشنامه محقق ساخته) است. جامعه آماری تحقیق شامل دهستان های براکوه، جلگه ماژان و خوسف از توابع شهرستان خوسف با ۲۱۶۸ خانوار است که بر اساس فرمول کوکران و با خطای ۰۷/۰، تعداد ۲۱۴ پرسشنامه به صورت تصادفی بین روستاییان توزیع و تکمیل و با استفاده از آزمون های آماری مقایسه میانگین، همبستگی و تحلیل واریانس تحلیل شده است. یافته های تحقیق بیانگر این است که بیشترین تاثیرپذیری از خشکسالی بین سرمایه های معیشتی در دو بعد سرمایه های نهادی و سرمایه های طبیعی با میانگین ۸۳/۲ و ۷۶/۲ اتفاق افتاده است. همچنین بین دو متغیر تاثیرپذیری تاب آوری سرمایه های معیشتی از رخداد خشکسالی و ادراک آن توسط ساکنین و سابقه سکونتی افراد رابطه معناداری برقرار است. نتایج آزمون تحلیل واریانس آنوا نیز بیانگر عدم تفاوت بین گروه های باسابقه سکونتی مختلف در تاثیرپذیری از خشکسالی به جز دو بعد سرمایه های مالی و طبیعی است. نتایج آزمون توکی نشان می­دهد که در دو بعد سرمایه های مالی و طبیعی می توان میانگین متفاوتی از تاثیرات خشکسالی را بر اساس سابقه سکونتی مشاهده کرد.

خشکسالی, تاب آوری, سرمایه های معیشتی, مدیریت مخاطرات, توسعه روستایی, شهرستان خوسف