آزاده جلالی - دانشجوی دکتری گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
سپیده افسری بجستانی - کارشناسی ارشد گروه طراحی شهری، دانشکده هنر و معماری ،دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
علی رضا صادقی - استادیار گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

نحوه نگرش به جهان، اقتصاد، چگونگی تعامل با زیست بوم، مسائل اجتماعی، فرهنگی و سیاسی ساختار شهری و هویتی شهرهای تاریخی ایرانی را رقم زده است. ساختار و استخوان­بندی شهرها در بستر تاریخ و با تغییر دوره های حکومتی، تغییرات بسیاری پذیرا بوده است، بنابراین تحلیل و واکاوی ساختار و سازمان فضایی شهرها و شناسایی عناصر هویتی حائز اهمیت است. ترشیز (کاشمر) با قدمت ۲۰۰۰ ساله و با سابقه استقرار قوم پارت، شهری با تاریخ پرفراز و نشیب می­باشد که در مسیر تداوم تاریخی، آگاهانه و ناآگاهانه، چهره کالبدی متفاوتی یافته است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تحولات ساختاری و هویتی شهر کاشمر از دوران زرتشت تاکنون و همچنین شناسایی عناصر شاخص و فضاهای شهری مهم در ساختار شهری می باشد. این پژوهش به لحاظ محتوایی تاریخی با روش توصیفی-تحلیلی و تفسیری سامان یافته است. رویکرد کلی پژوهش مبنی بر تحلیل و بررسی تاثیرگذاری حوادث تاریخی بر ساختار فضایی و یادمان ها و عناصر به جای مانده از آن می باشد. نتیجه حاصل شناسایی ساختار اصلی و ثانویه شهر و با تاکید بر مرکز شهر کاشمر به عنوان مجموعه ای به هم پیوسته از مسجد جامع، بازار، مدرسه علمیه، کاروانسرا و لبه های فعال تجاری است و حفظ و بازطراحی آن ها به منظور ارتقای هویت در توسعه های جدید شهر کاشمر پیشنهاد شده است.

ساختار شهر, عناصر هویت بخش, تحولات تاریخی, کهن شهر ایرانی اسلامی, شهر کاشمر