بررسی کتیبه های حکومتی شمال شرق ایران در دوره صفوی با تاکید بر موضوعات اجتماعی و اقتصادی (مطالعه موردی نیشابور، سبزوار، تربت جام و مشهد)
عنوان مقاله: بررسی کتیبه های حکومتی شمال شرق ایران در دوره صفوی با تاکید بر موضوعات اجتماعی و اقتصادی (مطالعه موردی نیشابور، سبزوار، تربت جام و مشهد)
شناسه ملی مقاله: JR_JPRESS-11-41_002
منتشر شده در در سال 1399
شناسه ملی مقاله: JR_JPRESS-11-41_002
منتشر شده در در سال 1399
مشخصات نویسندگان مقاله:
مانا فرامرزی - کارشناسی ارشد، گروه باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه نیشابور، ایران
حسن نامی - استادیار، گروه باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه نیشابور، ایران
پرستو مسجدی خاک - استادیار، گروه باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه نیشابور، ایران
خلاصه مقاله:
مانا فرامرزی - کارشناسی ارشد، گروه باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه نیشابور، ایران
حسن نامی - استادیار، گروه باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه نیشابور، ایران
پرستو مسجدی خاک - استادیار، گروه باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه نیشابور، ایران
شاه اسماعیل با پایه گذاری سلسله صفوی و اعلام مذهب شیعه اثناعشری، سیاست جداسازی ممالک خود از ازبکان و عثمانیان سنی مذهب را در پیش گرفت. شاهان صفوی در دوران حکمرانی، فرمانهای بسیاری صادر نمودند، اما در برخی از این فرمانها با تاکید بر نقر نمودن بر سنگ و برای اطلاع عموم، دستور بر نصب آن در مکانی به اقتضای موضوع فرمان، صادر می شد. در این سنگ فرمان ها به موضوعات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی پرداخته شده است. تعداد زیادی از این فرمان ها پیرامون موضوعات اقتصادی می باشد که در اکثر نقاط ایران به فرمان شاه طهماسب اول و شاه عباس اول بر سردر مکان های پر رفتوآمد که در انظار عموم باشد، نصب گردیدند. در این پژوهش، ۹ سنگفرمان دوره صفوی در شهرهای نیشابور، سبزوار، تربتجام و مشهد موردمطالعه قرار گرفت. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که محل نصب این سنگفرمانها کجا بوده و دربردارنده چه موضوعاتی هستند؟ نتایج این پژوهش نشان می دهد که این سنگفرمانها عموما در بخش سردر ورودی مساجد نصب شده اند و موضوعاتی همچون بخشودگی مالیاتی، تخفیف دروازهبانی، منع پیشکش ورود حکام، منع تعدی و منع ورود به خانههای مردم توسط ماموران حکومتی، منع دریافت مزد بابت غسل و دفن مردگان شیعه، حمایت از مشاغل (جماعت فراشان، کهنه چینان، گاوکشنده، چوپانان، ماماچه گان، مشاطه گان، مغنیان، لولیان، شبانان، سودمالان، ترک طبیبان، زارع)، حمایت از اقوام مختلف (ابدال لو، بغدادلو، هندویان)، ازجمله اهداف صدور این فرمانها بوده است. همچنین به موضوعاتی همچون مناصب دولتی (وزیر، وزیر خراسان، حکام، دیواناعلی، مستوفی، داروغگان)، نظامی (قورچیان، غلامان، ملازمان)، طبقات اجتماعی و اداری (سادات، حاکمان، تیول داران، همه ساله داران، مستاجران و صاحبان جامعه) و طوایف مختلف (افغان، بلوچ، ترکمان، ازبکان) اشاره شده است که تا حدودی به ارائه اطلاعاتی از جامعه طبقاتی و اوضاع اقتصادی دوره صفوی پرداخته اند.
کلمات کلیدی: صفویه, خراسان, سنگ فرمان, بخشودگی مالیاتی, طبقات اجتماعی
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/2030447/