محسن مرسلپور - دانشیار، گروه تاریخ، دانشکده ادبیات، دانشگاه سیستان و بلوچستان، ایران
محسن مومنی - استادیار، گروه تاریخ، دانشکده ادبیات، دانشگاه ارومیه، ایران

در اواسط قرن سوم هجری قمری، با ضعف قدرت طاهریان در خراسان، زمینه ­های ظهور مدعیان قدرت در این ایالت فراهم شد. یکی از گروه­ های تاثیرگذار در حوادث این دوره خراسان، سالوکان بودند. آنان با ایجاد ناامنی در راه­ ها و غارت کاروان­ها نقش مهمی در آشفتگی امور بازی می­ کردند. سردسته یکی از گروه ­های سالوکان خراسان، ابراهیم بن شرکب بود. هرچند تسلط صفاریان بر خراسان چندان فرصتی به ابراهیم بن شرکب برای قدرت نمایی نداد و او به سرعت جذب ساختار حکومت یعقوب لیث شد، اما بعدها با کشته شدن او (با توطئه احمد خجستانی) فرصتی در اختیار برادر کوچک تر، ابوطلحه منصور، قرار گرفت تا در طول بیش از یک دهه در روند حوادث خراسان نقش آفرینی کند. پژوهش حاضر با روش و رویکرد توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر منابع اصلی در پی بررسی نقش ابوطلحه منصور بن شرکب در حوادث خراسان است. یافته­ های پژوهش نشان می­ دهد که رویکرد سیاسی ابن شرکب در چرخش ­های سریع او در جناح بندی های قدرت قابل استنباط است. او منافع خود را در جناح به ظاهر قدرتمند جستجو می­ کرد و چندان وفاداری به صفاریان و یا طاهریان نداشت. اتحادها و خیانت­ها بخش مهمی از عملکرد سیاسی او در این دوران را در برمی گرفت.

طاهریان, صفاریان, ابوطلحه منصور, احمد خجستانی, رافع بن هرثمه